World Economic Forum 2013.Η καρδιά της παγκόσμιας οικονομίας στο Νταβός

Καθώς η παγκόσμια οικονομική ελίτ συναντάται στο Νταβός, ο συντάκτης του Independent, Ben Chu, αναρωτιέται: «Τι θα κερδίσει ο κόσμος απ' αυτό;»

Ξεχάστε το «1%». Αυτό το club είναι πολύ πιο αποκλειστικό. Τα 2.500 άτομα που συναντιούνται στο Νταβός αυτή την εβδομάδα για το ετήσιο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ αποτελούν μια οικονομική ελίτ που κάνει τους εκφραζόμενους από τους διαδηλωτές του Λονδίνου και του Μανχάταν στόχους να μοιάζουν με τίποτα. Εταιρικοί τιτάνες, ανώτεροι τραπεζίτες, πλούσιοι επιχειρηματίες και κορυφαίοι πολιτικοί από σχεδόν 100 χώρες συγκεντρώνονται, για μια ακόμη φορά, σε ένα χιονοδρομικό θέρετρο στην Ελβετία. Όπως πάντα, το Νταβός έχει προσελκύσει μια εντυπωσιακή λίστα συνέδρων -από την Άνγκελα Μέρκελ, τον Ντέιβιντ Κάμερον και τον κεντρικό τραπεζίτη της Κίνας, ως την Κριστίν Λαγκάρντ και τον Τόνι Μπλερ , αλλά και επιχειρηματίες όπως ο Ερικ Σμιντ της Google, ή ο Μαρκ Μπόλαντ της Mark and Spencer, καθώς και τραπεζίτες όπως ο Μπομ Ντάιμοντ και ο Νατ Ρόθτσαϊλντ. Και η λίστα συνεχίζεται: Τζορτζ Σόρος, Άντσου Τζέιν, Φελίπε Καλντερόν κλπ. Οι διευθύνοντες σύμβουλοι της Coca-Cola, του eBay, της Petrobras και της China Mobile Communications (της μεγαλύτερη εταιρείας τηλεπικοινωνικών του κόσμου) είναι παρόντες. Αυτές οι παρουσίες μπορούν να κάνουν το Νταβός -κάθε Ιανουάριο και για πέντε μέρες- το μέρος με τη μεγαλύτερη συγκέντρωση πλούτου και εξουσίας.

Κυνισμός και υψηλά ιδανικά

Έχει περάσει πολύ καιρός από το «Ευρωπαϊκό Συμπόσιο Διαχείρισης» του 1971, το οποίο σχεδιάστηκε από έναν γερμανό ακαδημαϊκό, τον Klaus Schwab, για να προσφέρει στα ευρωπαϊκά στελέχη την ευκαιρία να κάνουν εισηγήσεις παράλληλα με μια ευχάριστη απόδραση στις Άλπεις. Από τότε, σαν ένα μικρό κομμάτι που έπεσε από την κοντινή κορυφή του βουνού Jackobshorn, το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ έχει γίνει χιονοστιβάδα. Τώρα, τα μέλη του αριθμούν περίπου 1.200 επιχειρήσεις, οι περισσότερες με κύκλο εργασιών που μετριέται σε δισεκατομμύρια δολάρια. Απασχολεί 750 άτομα. Τα συνολικά έσοδα για το 2011 ήταν 157 εκατ. δολάρια, αν και ως ένας μη-κερδοσκοπικός οργανισμός επανεπενδύει κάθε πλεόνασμα.

Το φετινό φόρουμ περιλαμβάνει 230 εργαστήρια με θέματα που κυμαίνονται από την κλιματική αλλαγή, ως την άνοδο της Ασίας και τη χρήση της μουσικής για τη σύνδεση των κοινοτήτων. Αλλά γιατί γίνεται πραγματικά το Νταβός; Το WEF περιγράφει ότι αποστολή του είναι να «βελτιωθεί η κατάσταση του κόσμου». 

Ωστόσο, ο κόσμος δεν είναι καθόλου καλύτερα από την ύπαρξή του. Οι διαδηλωτές του «Καταλάβετε το Νταβός», που έχουν κατασκηνώσει σε ένα ιγκλού λίγο έξω από την κορδέλα ασφαλείας, δεν το πιστεύουν αυτό. «Οι αποφάσεις της μειοψηφίας μας οδήγησαν στην κρίση των τελευταίων ετών και τώρα οι ίδιοι άνθρωποι παρουσιάζονται ως η λύση στο πρόβλημα» δήλωσε ο David Roth των ελβετών Σοσιαλδημοκρατών αυτή την εβδομάδα.

Και σίγουρα υπάρχουν λόγοι για κάποιον κυνισμό. Οι διοργανωτές του WEF επιλέγουν νεφελώδη «θέματα» για τις ετήσιες συναντήσεις που θα μπορούσαν να έχουν βγει τυχαία από λεξικό της μανατζερίστικης αργκό. Το 2011 ήταν «Κοινοί κανόνες για τη νέα πραγματικότητα». Φέτος είναι «Η μεγάλη μεταμόρφωση: διαμόρφωση νέων μοντέλων». Δεν θα ήταν έκπληξη αν το φόρουμ του επόμενου έτους θα ήταν αφιερωμένο στους «Μεγάλους κοινούς κανόνας: η διαμόρφωση μια νέας πραγματικότητας». Ορισμένοι αντιπρόσωποι δεν παρακολουθούν καν τις συνεδρίες, προτιμώντας να πίνουν καφέ τους πελάτες. Ο James Quigley, διευθύνων σύμβουλος της Deloitte, δήλωσε ότι χάρη στο Νταβός γλιτώνει τουλάχιστον 50 ταξίδια κάθε χρόνο.

Όσοι έχουν βαρεθεί, θα ρίξουν μια ματιά και στους εκατοντάδες καλλιτέχνες, εργαζόμενους στη φιλανθρωπία και ακαδημαϊκούς, οι οποίοι παρακολουθούν - τα έξοδα τους καλύπτονται από τις εταιρείες- και θα δουν ένα φύλλο συκής για αυτό που είναι ουσιαστικά μια εκδήλωση δικτύωσης για τους πλούσιους και ισχυρούς. Το στερεότυπο του «ανθρώπου του Νταβός» - η υλιστική, ατομική, χωρίς εθνικές πίστεις και γιγάντια αίσθηση του δικαιώματος - δεν έχει αποκοπεί από όλη την ευγενή ρητορική του WEF για την εξεύρεση λύσεων σε πολλά δεινά του πλανήτη. «Πολλοί από τους παρευρισκόμενους που πραγματικά είναι σημαντικοί δεν ενδιαφέρονται για τις υψηλότερες φιλοδοξίες των διοργανωτών και μερικοί είναι ακόμα και καχύποπτοι», δήλωσε ο Mohamed El-Erian, διευθύνων σύμβουλος του επενδυτικού κολοσσού Pimco.

Υπάρχουν ελπίδες.

Είναι σίγουρα δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι πολλοί από τα κορυφαία στελέχη και τους ανώτερους τραπεζίτες συμφώνησαν με την άποψη της πρόσφατης Παγκόσμιας Έκθεσης Κινδύνων του WEF, η οποία διαπίστωσε ότι η αύξηση των ανισοτήτων είναι μια από τις μεγαλύτερες απειλές για την παγκόσμια οικονομία τα επόμενα χρόνια. Οι γαλοπούλες δεν πρόκειται να πειστούν να υποστηρίξουν τα Χριστούγεννα (αύξηση των φόρων), ακόμη και αν έχουν τους έχουν κάνει διάλεξη για τα θαύματα της εορταστικής περιόδου. Ούτε και οι δισεκατομμυριούχοι που ταξιδεύουν είναι πιθανό να λάβουν σοβαρά υπόψη το αίτημα των διοργανωτών να περιορίσουν το αποτύπωμα του άνθρακα, καθώς ετοιμάζουν τα ιδιωτικά τζετ, τα ελικόπτερα και τις λιμουζίνες τους για να τους μεταφέρουν στη διάσκεψη.

Ωστόσο, για όλα αυτά, μια υπεράσπιση τους δημοσίου συμφέροντος είναι δυνατή στο Νταβός. Όλοι οι ακαδημαϊκοί και οι «σκεπτόμενοι ηγέτες» δεν ρουφάνε μια γουλιά σαμπάνιας και μια τζούρα αέρα των Άλπεων και μαγικά αρχίζουν να βλέπουν τον κόσμο μέσα από τα μάτια των πλουσίων και ισχυρών. Μπορεί να υπάρξουν και κάποιοι που στηρίζουν τη σύγκρουση. Οι οικονομολόγοι Νουριέλ Ρουμπινί και Γιόζεφ Στίγκλιτς έχουν «επιτεθεί» ανελέητα σε κορυφαίους τραπεζίτες του κόσμου κατά καικρούς- ίσως ένας από τους λόγους που το 2009, οι επικεφαλής της Bank of America, Citigroup και Morgan Stanley θεώρησαν πιο συνετό να απέχουν.

Το Νταβός ισχυρίζεται, επίσης, ότι έχει μεσολαβήσει σε διάφορα προοδευτικά σχέδια και ιστορικές διεθνείς επαναπροσεγγίσεις. Η Βορειοαμερικανική Συμφωνία Ελεύθερων Συναλλαγών προτάθηκε για πρώτη φορά σε μια άτυπη συνάντηση στο Νταβός. Ο πρώην Τούρκος πρωθυπουργός, Τουργκούτ Οζάλ, λέει ότι η συνάντηση με τον Έλληνα ομόλογό του, Ανδρέα Παπανδρέου, στο Νταβός απέτρεψε τον πόλεμο το 1987. Ένα χρόνο αργότερα οι δύο άνδρες υπέγραψαν μια συμφωνία που έγινε γνωστή ως «Διακήρυξη του Νταβός». Το 1989, η Βόρεια και η Νότια Κορέα πραγματοποίησε την πρώτη σε υπουργικό επίπεδο συνάντησή τους στο συνέδριο. Και την ίδια χρονιά, ο πρώην καγκελάριος της Δυτικής Γερμανίας, Χέλμουτ Κολ, συναντήθηκε με τον ομόλογό του από την Ανατολική Γερμανία για να συζητήσουν την επανένωση. Το 1992, ο Πρόεδρος της Νότιας Αφρικής FW de Klerk και ο πρόσφατα απελευθερωμένος Νέλσον Μαντέλα εμφανίστηκαν σε ένα βάθρο μαζί, για πρώτη φορά.

Οι υπερασπιστές λένε ότι το Νταβός είναι ο ιδανικός χώρος για τις συναντήσεις που σπάνε τον πάγο και πετυχαίνουν συμφωνίες, επειδή η κατάσταση είναι οικεία και άτυπα. Οι πολιτικοί εμφανίζονται χωρίς τις συνήθεις συνοδείες τους. Δεν υπάρχουν κουστωδίες και ανακοινωθέντα. Ο Klaus Schwab το θέτει ως εξής: «Το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ δεν είναι ένα όργανο λήψης αποφάσεων. Προωθεί τον διάλογο και ενισχύει την κατανόηση».

Υπάρχουν, όμως, αναπόφευκτα όρια ως προς την προσέγγιση του Νταβός. Η συνάντηση της περασμένης χρονιάς συνέπεσε με το ξέσπασμα της μαζικής διαδήλωσης στην πλατεία Ταχρίρ της Αιγύπτου, την άνθηση της Αραβικής Άνοιξης. Ήταν μια επίκαιρη υπενθύμιση ότι, ενώ η εξουσία έχει κάτι να πει για αυτό, η θεμελιώδης αλλαγή έρχεται συχνά, εντελώς απροσδόκητα, από κάτω προς τα πάνω. Η οικονομική και πολιτική ελίτ του κόσμου μπορεί να συγκεντρώνεται σε μία ελβετική πόλη, αλλά η πραγματική δράση πιθανόν να εξακολουθεί να είναι κάπου αλλού.

Το πάρτι του Νταβός

Το Νταβός έχει αναπτυχθεί σταθερά τα τελευταία χρόνια. Το ίδιο και τα πάρτι. Η Google, η KPMG, η Microsoft και η McKinsey είναι φημισμένες για τα πάρτι που κάνουν στις πλαγιές. Αλλά, όπως και στην πραγματική οικονομία, ο αναπτυσσόμενος κόσμος πλησιάζει γρήγορα. Τα τελευταία χρόνια η ινδική Wipro κλείνει ένα ολόκληρο νυχτερινό κέντρο διασκέδασης στο Νταβός για βραδιά Μπόλιγουντ.

Το πιο επιθυμητό ξενοδοχείο είναι το πέντε αστέρων Steigenberger Grandhotel Belvedere, όπου γίνονται πολλές από τις συναθροίσεις. Για κάποιους από τους οικοδεσπότες, τα χρήματα δεν έχουν καμιά σημασία όταν πρόκειται για διασκέδαση. Το 2009, ο ινδός επιχειρηματίας του χάλυβα Lakshmi Mittal, έφερε τον τραγουδιστή της τζαζ Jamie Cullum για να παίξει στην υποδοχή του.

Οι διασημότητες που εμφανίζονται στο Νταβός κάθε χρόνο προσθέτουν, επίσης, στον γενικότερο ενθουσιασμό. Τα τελευταία χρόνια το έχουν επισκεφθεί ο Ρόμπερτ Ντε Νίρο, η Κλόντια Σίφερ και η Σάρον Στόουν. Φέτος, η Σαρλίζ Θερόν και η Μισέλ Γεό είναι παρούσες. Δεν καλούν τον καθένα στα λαμπερά πάρτι. Αλλά όποιος έχει το πολυπόθητο «λευκό σήμα» που του επιτρέπει την πλήρη πρόσβαση στο συνεδριακό κέντρο τυχαίνει καλής μεταχείρισης. Το δωρεάν σούσι στην περσινή Ιαπωνική Νύχτα ήταν μεγάλη επιτυχία.

Ενδεικτικά; 820 ευρώ στοιχίζει μια λιμουζίνα από τη Ζυρίχη στο Νταβός. 10.700 ευρώ είναι η τιμή αλέ-ρτούρ με ελικόπτερο. Το κρασί που σερβιρίστηκε στα πάρτι του WEF πέρυσι εκτιμάται στις 19.000 ευρώ.

www.antinews.gr