Σήμερα 31 Αυγούστου 2012, το διπλό, «γαλάζιο» φεγγάρι του Αυγούστου.

Αλήθειες, ψέματα, παροιμίες και δοξασίες για το σπάνιο φαινόμενο του χρωματισμού της Σελήνης

H καθημερινή παρουσία της σελήνης στον ουρανό αλλά και η συνεχής αλλαγή της φωτισμένης της μορφής επηρέαζαν ανέκαθεν τους ανθρώπους όπως φαίνεται στα τραγούδια, στις προλήψεις και στις δογματικές τους αντιλήψεις. 

Υπάρχουν όμως και πολλοί μύθοι που έχουν καλλιεργηθεί στους διάφορους λαούς, μεταξύ των οποίων και ο μύθος σχετικά με τον χρωματισμό της πανσελήνου που ορισμένοι τον θέλουν μερικές φορές να είναι «μπλε». Θα αναρωτιέστε, λοιπόν, παίρνει πράγματι το φεγγάρι κάποιον μπλε, γαλάζιο, ή παρόμοιο χρωματισμό, έστω και σπάνια; Η απάντηση είναι και ναι και όχι, γι αυτό ας εξηγηθούμε καλύτερα για το τι πραγματικά συμβαίνει με τον φυσικό μας δορυφόρο. 

Πρώτα απ όλα πρέπει να ξέρετε ότι κάτω από ορισμένες συνθήκες πράγματι υπάρχουν περιπτώσεις που η χροιά της σελήνης παίρνει ένα γαλαζωπό χρώμα (αντί του κανονικού της γκρίζου), όταν στην ατμόσφαιρα υπάρχει μεγάλη συγκέντρωση σκόνης από κάποια πρόσφατη και μεγάλη έκρηξη ηφαιστείου, όπως συνέβη για παράδειγμα με την έκρηξη του ηφαίστειου Κρακατόα το 1883. Τέτοια φαινόμενα είναι αρκετά σπάνια κι εμείς για να τα προσδιορίσουμε χρησιμοποιούμε τη φράση «μια φορά στο τόσο». Πρόκειται για μια έκφραση που τη συναντάμε σε διάφορους λαούς με την ίδια έννοια αλλά με διαφορετική διατύπωση. 

«Μια στο τόσο»

Οι αγγλόφωνοι λαοί, για παράδειγμα, χρησιμοποιούν τη φράση «Οnce in a Blue Μoon» (Οταν έχει μπλε φεγγάρι), γιατί πράγματι το φαινόμενο αυτό είναι αρκετά σπάνιο, ώστε έμεινε στα χρονικά ως έκφραση ενδεικτική της έννοιας του «μια φορά στο τόσο». Με την ίδια έννοια του «μια φορά στο τόσο» χρησιμοποιείται η φράση «μπλε σελήνη», για να χαρακτηρίσει την ύπαρξη δύο Πανσελήνων σ' έναν μήνα, η δεύτερη δηλαδή πανσέληνος σ' ένα μήνα ονομάζεται «μπλε σελήνη». 

Το φαινόμενο αυτό είναι όντως ασυνήθιστο, αφού η περίοδος από την μία πανσέληνο έως την επόμενη φτάνει τις 29,5 περίπου ημέρες και για την ακρίβεια 29,53059 ημέρες, αν και δεν είναι ιδιαίτερα σπάνιο. Ο Ιούνιος του 2007, πάντως, είναι ένας τέτοιος μήνας, αφού στην πρώτη πανσέληνο που συνέβη στις 4:04 π.μ. της 1ης Ιουνίου θα προστεθεί σε δύο εβδομάδες και δεύτερη πανσέληνος, η οποία θα συμβεί στις 4:49 μ.μ. της 30ης Ιουνίου.

Η πρώτη «μπλε σελήνη» της νέας χιλιετίας συνέβη στις 30 Νοεμβρίου του 2001, ενώ η πρώτη πανσέληνος εκείνου του μήνα είχε συμβεί την 1η Νοεμβρίου. 

Η επόμενη «μπλε σελήνη» συνέβη τον Ιούλιο του 2004 (η πρώτη πανσέληνος στις 2/7 και η δεύτερη, η «μπλε», στις 31/7), φέτος έχουμε την «μπλε σελήνη» του Ιουνίου (1/6 και 30/6), και θα ακολουθήσουν αυτές του Δεκεμβρίου 2009 (2/12 και 31/12), του Αυγούστου 2012 (2/8 και 31/8) κ.λπ. Συνολικά στα επόμενα 40 χρόνια θα έχουμε 17 μήνες με δύο πανσελήνους, ενώ στη διάρκεια του 2018 και του 2037 θα έχουμε δύο μήνες με διπλές πανσελήνους, και συγκεκριμένα τον Ιανουάριο και τον Μάρτιο των ετών αυτών. 

Ο Φεβρουάριος φυσικά, που έχει μόνο 28 ημέρες, ή 29 στα δίσεκτα έτη, είναι αδύνατον να περιλάβει ποτέ μια «μπλε σελήνη», ενώ κατά μέσον όρο ένας μήνας με δύο πανσελήνους συμβαίνει μία φορά κάθε 2,72 χρόνια, κάτι που φυσικά δεν μπορεί να θεωρηθεί ιδιαίτερα σπάνιο. 

Υπάρχουν όμως κι άλλοι μύθοι που έχουν καλλιεργηθεί στους διάφορους λαούς για την πανσέληνο. Οπως αυτό που ακούγεται ότι την ημέρα της πανσελήνου γεννιούνται περισσότερα παιδιά ή ότι υπάρχουν περισσότερα ατυχήματα και άλλα παρόμοια. Παρόλα αυτά οι μύθοι αυτοί συνεχίζουν να υπάρχουν και να μπερδεύουν χωρίς καμιά απολύτως απόδειξη.

Ο... Σεληνιασμός

Μεταξύ των μύθων είναι και η σύνδεση της έξαρσης της «τρέλας» την ημέρα της πανσελήνου. Απ αυτόν τον μύθο άλλωστε προέρχεται και η λέξη «σεληνιασμός» και η σύνδεσή της με την επιληψία. Στατιστικές όμως μελέτες που έγιναν επανειλημμένα και έχουν δημοσιευθεί σε έγκριτα επιστημονικά περιοδικά, αποδεικνύουν ότι δεν υπάρχει καμιά απολύτως σχέση με τη συμπεριφορά του ανθρώπου και την πανσέληνο. 

ΝΕΟΣ ΙΣΡΑΗΛΙΝΟΣ ΔΟΡΥΦΟΡΟΣ

Την περασμένη Δευτέρα το Ισραήλ εκτόξευσε στο Διάστημα έναν νέο κατασκοπευτικό δορυφόρο με την ονομασία «Οfek 7», ο οποίος θα αντικαταστήσει έναν προηγούμενο δορυφόρο ο οποίος βρίσκεται σε τροχιά τα τελευταία πέντε χρόνια. Ο νέος δορυφόρος έχει βάρος 30 κιλών και μήκος 2,3 μέτρων, ενώ θα έχει την ικανότητα να διακρίνει στο έδαφος αντικείμενα μέχρι 70 εκατοστά του μέτρου. Η ενεργός διάρκεια της ζωής το νέου δορυφόρου υπολογίζεται στα τέσσερα περίπου χρόνια. 

ΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΓΗΣ

Κάθε χρόνο η ακριβής θέση του κέντρου βάρους της Γης μετακινείται κατά 2 έως 5 χιλιοστά του μέτρου, λόγω διαφόρων μετακινήσεων όπως της κίνησης των τεκτονικών πλακών, των ωκεανών, της ατμόσφαιρας, κ.λπ. Επειδή όμως το ακριβές κέντρο είναι ιδιαίτερα σημαντικό, σε πολλές επιστημονικές μετρήσεις πρέπει να μπορούμε να το εντοπίσουμε με απόκλιση το πολύ ενός μόνο χιλιοστού. Γι αυτό μία νέα τεχνική του εργαστηρίου της NASA-JPL, η οποία βασίζεται σε μετρήσεις από το Διάστημα, χαιρετίστηκε με ενθουσιασμό από τη διεθνή επιστημονική κοινότητα. 

www.ethnos.gr