Στους τελευταίους 18 μήνες, η Γερμανία έχει δοκιμάσει όλα τα κόλπα για να περιορίσει την συμμετοχή της στις ευρω-διασώσεις. Εχει επιβάλλει εξοντωτικές λιτότητες σεχρεοκοπημένες χώρες. Εχει βάλει στην μέση το ΔΝΤ. Εχει προσπαθήσει να πετάξει το μπαλάκι στην Κίνα. Εχει ανακαλύψει μια απίθανη και μάταιη εμμονή με την μόχλευση του European Financial Stability Facility.
Όλα αυτά τα κόλπα έχουν αποτύχει παταγωδώς και η ήπειρος πλησιάζει την άβυσσο, με την Γερμανία την ίδια να υφίσταται την ταπείνωση μιας αποτυχημένης δημοπρασίας ομολόγων.
Εχει έρθει η στιγμή να αποφασίσει μια και καλή η Γερμανία: πόσα χρειάζεται να πληρώσει για να σώσει την Ευρώπη;
Οι Γερμανοί θα φτάσουν σε μια λογική απάντηση μόνο αν εγκαταλείψουν τον μύθο, που διατρανώνει σχεδόν όλη η βόρεια Ευρώπη, ότι οι περιφερειακές χώρες του Νότου είναι οι ανάξιοι ευεργετημένοι μιας φιλανθρωπικής «ένωσης μεταβιβάσεων πληρωμών».
Είναι εύκολο να δούμε από πού προήλθε ο μύθος: Ελληνες που βγαίνουν στην σύνταξη στα 50, που λένε ψέματα για τους προϋπολογισμούς, που ζητάνε διασώσεις σερί και τσατίζονται κι από πάνω. Οσες αερο-φωτογραφίες με αφορολόγητους Αθηναίους που κολυμπάνε στις πισίνες τους κι αν τυπωθούν όμως, η μνησικακία για τους τεμπέληδες Νότιους είναι υπερβολική.
Η αλήθεια είναι ότι η Γερμανία αποκομίζει μυριάδες πλεονεκτήματα από την «ένωση πληρωμών». Θα πρέπει να πληρώσει παραπάνω για να τα διατηρήσει.
Ας αρχίσουμε από το απλό ζήτημα των συναλλαγματικών ισοτιμιών. Από το 2009, οι σταθερές ανοιχτές οικονομίες από την Βραζιλία μέχρι την Ελβετία έχουν αντιμετωπίσει εισροές «καυτού» χρήματος και ανοδικές πιέσεις στα νομίσματα τους. Αν η Γερμανία δεν είχε το ευρώ, το νόμισμά της θα συμπεριφερόταν όπως το ελβετικό φράγκο, χαλώντας το βιομηχανικό πάρτι που γίνεται στην χώρα.
Μεταξύ Αυγούστου 2009 και Μαΐου 2011, οι γερμανικές εξαγωγές εκτινάχθηκαν 18%. Με μια λογική εκτίμηση, θα είχαν ανέβει μόνο 10% αν η Γερμανία ήταν εκτός ευρώ.
Αντιστρόφως, αν η περιφερειακή Ευρώπη δεν ήταν δεμένη με το ευρώ, τα νομίσματά της θα είχαν πέσει στο αντίστοιχο διάστημα. Αντί να αντιμετωπίζουν ένα χρηματοοικονομικό σοκ και κρίση ανταγωνιστικότητας, θα αντιμετώπιζαν το πρώτο μέσω του δευτέρου.
Η ίδια «ένωση πληρωμών» που καθιστά την περιφέρεια τόσο ανυπόφορο, είναι εκείνη που έδωσε στην Γερμανία την εξαγωγική της άνθιση. Αντί να βρίζουν τους οκνηρούς Νότιους, οι Γερμανοί θα έπρεπε να μοιραστούν τα λύτρα.
Η Γερμανία ευνοείται περισσότερο απ' όσο παραδέχεται και μέσω του νομισματικού καναλιού. Στην πρώτη 10ετία του ευρώ, τα επιτόκια σε όλη την ευρωζώνη έπεσαν προς την κατεύθυνση των γερμανικών και οι -χαμηλής αποταμίευσης- νότιες χώρες εμφανίζονταν να παίρνουν μια επιδότηση από την πιστωτική αξιολόγηση των χωρών υψηλής αποταμίευσης.
Όμως, αντί να προκαλέσει ευεργετήματα στην περιφέρεια, η κεντροφόρος νομισματική πολιτική αποδείχθηκε κατάλληλη για την ώριμη «καρδιά» της Ε.Ε. αλλά πολύ χαλαρή για τις επιρρεπείς στον πληθωρισμό αναπτυσσόμενες οικονομίες.
Με μια ειρωνεία που αρνούνται να δουν οι πληθωριστικο-φοβικοί Γερμανοί, η Ιρλανδία και η Ισπανία υπέστησαν «φούσκες» σε ακίνητα και τράπεζες εξαιτίας, εν μέρει τουλάχιστον, γιατί η νομισματική πολιτική ήταν πολύ γερμανική. Αντί να καταδικάζει τους χαμένους, η Γερμανία πρέπει να τους αποζημιώσει.
Όταν ξεκίνησε η ευρω-κρίση, η νομισματική δυναμική ανατράπηκε, αλλά συνέχισε να ευνοεί τους Γερμανούς. Ως εκδότρια των όσων αποθεματικών ενεργητικών εναπομένουν, η Γερμανία έχει απολαύσει πλημμύρα κεφαλαιακών εισροών από τα την περιφέρεια, πιέζοντας το 10ετές yield στο περίπου 2% -εξαιρουμένης της δημοπρασίας αυτής της εβδομάδας.
Η συνεπαγόμενη νομισματική τόνωση εκδηλώθηκε ακριβώς την ώρα που η χώρα την χρειαζόταν περισσότερο, λόγω της επιβράδυνσης της παγκόσμιας ανάπτυξης. Είναι η γερμανική εκδοχή της ποιοτικής φυγής κεφαλαίων που απολαμβάνουν και οι ΗΠΑ χάρη στο δολάριο. Οι χώρες που ωφελούνται από τους διεθνείς νομισματικούς διακανονισμούς θα πρέπει να είναι έτοιμες να επενδύσουν στην συντήρησή τους.
Αντιπαραθέστε την γερμανική τύχη με την καταδίκη της περιφέρειας. Πριν το ευρώ, οι οικογένειες της Πορτογαλίας που ήθελαν να βγουν στην σύνταξη σε εσκούδο, αποταμίευαν εσκούδα. Αυτό δημιούργησε μια ημι-αιχμάλωτη πελατειακή βάση για τα ομόλογα σε εσκούδο, οπότε η κυβέρνησης της Λισσαβόνας μπορούσε να χρηματοδοτηθεί.
Όμως η έλευση του ευρώ παγίωσε την ροπή των αποταμιευτών προς την ακίνητη περιουσία και απέκλεισε τους Πορτογάλους από την κεντρική τους τράπεζα. Οι Πορτογάλοι αποταμιευτές που θέλουν ενεργητικά σε ευρώ, πρέπει να τα αγοράσουν τώρα από την Γερμανία. Και χωρίς πιστωτή «έσχατης ανάγκης» να την στηρίξει, η πορτογαλική κυβέρνηση πρέπει να πληρώσει τρομαχτικά ποσά στους τρομαγμένους επενδυτές.
Το αποτέλεσμα είναι το κόστος δανεισμού της Πορτογαλίας να είναι πολύ υψηλότερο απ' όσο όταν είχε το νόμισμά της. Βεβαίως, οι κεφαλαιακές μετακινήσεις που πνίγουν την Πορτογαλία, είναι οι ίδιες που στηρίζουν την «τυχερή» Γερμανία.
Οπότε, ναι, οι Γερμανοί έχουν δίκιο: Η νομισματική ένωση της Ευρώπης εμπεριέχει πράγματι «πληρωμές». Όμως αυτές οι πληρωμές δεν ρέουν μόνο προς μια μεριά. Η Γερμανία πληρώνει μέσω διασώσεων και ενδοκυβερνητικών μεταβιβάσεων, αλλά επίσης επωφελείται μέσω των εμπορικών και νομισματικών καναλιών. Αν η Γερμανία αποδεχτεί αυτή την αλήθεια, έχει μια ευκαιρία να βρει την θέληση να σώσει το ευρώ -και να σώσει και τις προσπάθειες μιας γενιάς να χτίσουν μια ενοποιημένη Ευρώπη.
Ο αρθρογράφος, συνεργαζόμενος editor των FT, είναι senior fellow του πρώην κεντρικού τραπεζίτη των ΗΠΑ, κ. Paul A. Volcker σε ζητήματα διεθνους οικονομίας, στο Συμβούλιο Διεθνών Σχέσεων.
FT (via euro2day)
FT (via euro2day)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου