Με το πρώτο του μυθιστόρημα ο Πρεβεζάνος συγγραφέας Βαγγέλης Μπέκας κατέφυγε στον συμβολισμό προκειμένου να αποτυπώσει την υπερίσχυση του υπερεθνικού κεφαλαίου έναντι της πολιτικής των εθνικών κρατών. Στο "13ο υπόγειό" του ο Ηπειρώτης συγγραφέας δημιούργησε το φανταστικό γιγαντιαίο εμπορικό κέντρο "Νew bios", το οποίο έφτασε στο σημείο να καταλάβει την πόλη και εν τέλει να υποκαταστήσει τη Βουλή τοποθετώντας στη θέση του πρωθυπουργού τον γενικό διευθυντή του. Στο δεύτερο μυθιστόρημά του, το "Φετίχ" (εκδ. Μπαρτζουλιάνος), ο συγγραφέας παρακολουθεί τον αγώνα των ηρώων του να αντεπεξέλθουν στις δύσκολες συνθήκες που προκαλεί η κρίση, την κατάρρευσή τους και την κατάρρευση του κόσμου γύρω τους μέχρις ότου οδηγηθούν στον επαναπροσδιορισμό. Χαρακτηρίζοντας πολιτικό το μυθιστόρημά του, ο Βαγγέλης Μπέκας εξηγεί τις επιδιώξεις του και προσδιορίζει την ανάγκη του για περισσότερη φαντασία, αλήθεια στη ζωή και τη λογοτεχνία.
* Πριν από λίγο σας είδαμε στο κέντρο της Αθήνας να μοιράζετε το διήγημα δρόμου, όπως το ονομάσατε, "Το μεγαλύτερο έγκλημα". Ήταν ένας ιδιότυπος ακτιβισμός ή ανάγκη αναδιαπραγμάτευσης του τρόπου επικοινωνίας του δημιουργού με το κοινό;
Συνηθίζεται να κατηγορούν τους λογοτέχνες ότι δημιουργούν κλεισμένοι στον "γυάλινο πύργο" τους, κάτι το οποίο δεν νομίζω ότι είναι αλήθεια και επιπλέον δεν το υιοθετώ. Είναι πολλοί, οι νέοι κυρίως λογοτέχνες, οι οποίοι αναζητούν και την επαφή με την κοινωνία και την αμφίδρομη σχέση μαζί της αλλά και τον τρόπο ώστε να επικοινωνήσουν το έργο τους στο κοινό. Η συγκεκριμένη προσπάθεια ξεκίνησε τον περασμένο Οκτώβριο ως μια κίνηση ατομική τώρα πλέον έχει αποκτήσει συλλογικά χαρακτηριστικά. Μαζί με άλλους λογοτέχνες επιχειρούμε ανάλογες δράσεις, όπως αυτή που σχεδιάζουμε στα τέλη Μαΐου, στο κέντρο πάλι της Αθήνας, όπου θα διαβάσουμε και θα μοιράσουμε ποιήματα και κείμενά μας στους περαστικούς. Είναι μια προσπάθεια λογοτεχνικής εξωστρέφειας, μια απόπειρα να πλησιάσουμε τον αναγνώστη, να τον ξαφνιάσουμε, εν τέλει να κατεβάσουμε τη λογοτεχνία και στον δρόμο. Από την άλλη, είναι και η προσπάθεια να ξεβολευτούμε εμείς οι ίδιοι, να σηκωθούμε από τον καναπέ και να καταπνίξουμε την ντροπή ή όποια άλλη συστολή απέναντι στον συμπολίτη - αναγνώστη.
* Για το καινούργιο σας μυθιστόρημα ωστόσο, το "Φετίχ", ακολουθήσατε την πεπατημένη. Απευθυνθήκατε δηλαδή σε έναν εκδότη και το βιβλίο κυκλοφόρησε πριν από περίπου ένα μήνα.
Το μυθιστόρημα από το μέγεθός του και μόνο είναι δύσκολο να διακινηθεί στον δρόμο, όπως μπορεί να γίνει με ένα ποίημα ή ένα διήγημα. Από την άλλη, δεν ήταν στην πρόθεσή μου, όταν μοίρασα το διήγημα δρόμου, να αρνηθώ την παραδοσιακή οδό που ακολουθεί ένα βιβλίο στη διαδικασία της έκδοσής του. Η πρόθεσή μου να αφουγκραστώ και να επικοινωνήσω με την κοινωνία παραμένει κοινή και στις δύο περιπτώσεις. Στο μυθιστόρημα καταγράφεται η θεματική του. Νομίζω ότι είναι ένα πολιτικό μυθιστόρημα.
* Πώς ορίζουμε το πολιτικό μυθιστόρημα στις μέρες μας;
Με τους ορισμούς δεν τα πηγαίνω πολύ καλά. Ωστόσο, όταν ένα μυθιστόρημα αφουγκράζεται τον παλμό της κοινωνίας και οι ήρωές του έχουν μια αμφίδρομη σχέση με όσα συμβαίνουν στον κόσμο γύρω τους και τα οποία επηρεάζουν την εξέλιξη του χαρακτήρα τους και την ίδια την πλοκή της ιστορίας, κατ' εμέ χαρακτηρίζεται πολιτικό. Μ' αυτή την έννοια δίνω και τον χαρακτηρισμό στο "Φετίχ". Εμπνεόμενος απ' όσα συμβαίνουν γύρω μας, επιχείρησα να χτίσω μια ιστορία, να καταθέσω το δικό μου σχόλιο για την κοινωνία του υπερκατανωτισμού και της συνεχούς μεγένθυσης που μας οδήγησε στην κατάσταση που βρισκόμαστε τώρα.
* Γιατί καταφύγατε στον τρόπο της λογοτεχνίας του φανταστικού, ο ρεαλισμός δεν σας πρόσφερε κατάλληλα εργαλεία;
Για μένα τουλάχιστον ο ρεαλισμός δεν αρκεί. Το "Φετίχ" κατά τη γνώμη μου είναι ένα υβριδικό μυθιστόρημα το οποίο εμπνέεται από την πραγματικότητα, χρησιμοποιεί αρκετά ρεαλιστικά στοιχεία στην πρόζα αλλά μέσω της φαντασίας επιχειρεί "το άλμα πιο γρήγορα από τη φθορά", όπως λέει ο Ελύτης, κάτι το οποίο δεν το έχει ανάγκη μόνο η σύγχρονη τέχνη, αλλά και ο άνθρωπος στην καθημερινότητα του. Στην εποχή μας η φαντασία καταπιέζεται, κατακρεουργείται. Η φαντασία όμως είναι, ίσως, εκείνη η οποία μπορεί να μας βοηθήσει να υπερβούμε ακόμα και τον ίδιο μας τον εαυτό και να δοκιμάσουμε να αναγεννηθούμε. Ειδικά σε περιόδους κρίσης όπως αυτή που βιώνουμε σήμερα, η οποία δεν είναι μόνο οικονομική, σκεφτόμενοι ρεαλιστικά και καταφεύγοντας στον στείρο ορθολογισμό, το αύριο είναι σκοτεινό, μοιάζει με μουντζούρα. Ο ορθολογισμός μας έχει ανάγκη απ' το μπόλιασμα της φαντασίας.
* Βάζετε τον υπουργό Οικονομικών στο βιβλίο σας να απαγορεύει κάθε τι μη εμπορικό, την ποίηση, το διάβασμα πάνω από ένα βιβλίο τον μήνα. Γιατί;
Η βασική αρχή της κυβέρνησης στο μυθιστόρημα είναι η χρηστικότητα. Οτιδήποτε δεν εντάσσεται στο πλαίσιο της επίτευξης των στόχων του προϋπολογισμού κηρύσσεται εκτός νόμου. Προφανώς ο υπουργός δεν πιστεύει ότι η ποίηση μπορεί να προσφέρει κάτι στους ανθρώπους, καθώς είναι αντιεμπορική. Αυτό το οποίο συμβαίνει στο μυθιστόρημα σε ένα κυριολεκτικό επίπεδο όπως η απαγόρευση της ποίησης, νομίζω ότι συμβαίνει και στη ζωή μας με τον μηχανιστικό τρόπο με τον οποίο συνηθίσαμε να αντιμετωπίζουμε τα πάντα. Ζούμε αυτοματικά. Η ζωή θα ήταν πιο όμορφη αν ήταν πιο ποιητική, αν δηλαδή ζούσαμε την ουσία των πραγμάτων. Οι ήρωές μου το καταλαβαίνουν αυτό αφού τους ξεράσει το σύστημα. Η κρίση τους βοηθάει να επαναπροσδιοριστούν, να αναγεννηθούν.
* Θα μπορέσει η ελληνική κοινωνία να επαναπροσδιοριστεί μέσα απ' αυτή την κρίση;
Δεν ξέρω αν θα μπορέσει να το κάνει, αλλά νομίζω είναι αναπόφευκτο για όλους μας να επιχειρήσουμε τον επαναπροσδιορισμό τόσο σε ατομικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο. Να αναλογιστούμε τον δρόμο που βαδίζουμε, τι ήταν εκείνο που μας έφερε ως εδώ και να αλλάξουμε ρότα. Οφείλουμε να γκρεμίσουμε τα τέρατα που χτίσαμε πρώτα και πάνω απ' όλα μέσα μας για να βρούμε τη δύναμη να δούμε με αισιοδοξία το μέλλον μας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου