Οι οικονομικές μεταρρυθμίσεις

Οι οικονομικές μεταρρυθμίσεις, η αβεβαιότητα και η σκληρή πραγματικότητα της ελληνικής οικονομίας. Η ανάγκη οικονομικής στροφής της μεσαίας τάξης και το τέλος του ΄΄εγώ΄΄….προτάσεις εφικτές υπάρχουν!

Άρθρο του Ξενοφώντα Καραβίδα

Οι προβλέψεις στην πολιτική είναι πάντοτε παρακινδυνευμένες και, ως εκ τούτου, δεν συνιστώνται. Ο καθένας μας μπορεί να έχει τη γνώμη του και να τη διαδίδει όπως νομίζει. Ωστόσο, τα στοιχεία είναι αδιαμφισβήτητα.
Οι έως τώρα μεταρρυθμίσεις και οι περικοπές, μείωσαν σημαντικά τα εισοδήματα και την αγοραστική δύναμη μισθωτών και συνταξιούχων. Ταυτόχρονα σε όσους δεν είχαν θεμελιώσει συνταξιοδοτικά δικαιώματα, συνειδητοποίησαν ότι θα πρέπει να δουλέψουν περισσότερα χρόνια για να πάρουν μικρότερες συντάξεις. Συνοπτικά, τα στοιχεία λένε ότι το πρόβλημα του ελληνικού κράτους που μας έφερε σε αυτήν την κατάσταση δεν ήταν μόνο οι υπέρμετρες δαπάνες που τα τελευταία χρόνια ξεπέρασαν τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, αλλά ο αναποτελεσματικός καταμερισμός τους. Με απλά λόγια, στην Ελλάδα δεν είναι ότι απλά έχουμε “μεγάλο κράτος”, αλλά ότι έχουμε τριτοκοσμικό κράτος.
Επειδή λοιπόν έχουμε αυτό το κράτος, οι κοινωνικές παροχές ήταν άστοχες και δίνονταν χωρίς εισοδηματικά κριτήρια. Επίσης, επειδή το κράτος λειτουργεί με αυτόν τον τρόπο, ο ιδιωτικός τομέας έχει γίνει κρατικοδίαιτος. Είτε δηλαδή εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από επιδοτήσεις, αναθέσεις και αθέμιτες χάρες, είτε από την φοροδιαφυγή. Τα κρατικά έσοδα ως ποσοστό του ΑΕΠ κινούνται σε απαράδεκτα χαμηλότερα επίπεδα από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (37,8% του ΑΕΠ, έναντι 44,5% στην Ε.Ε). Αποτέλεσμα αυτού του συστήματος για παράδειγμα, είναι να έχουμε διπλάσιο αριθμό ελεύθερων επαγγελματιών σε σχέση με τον Ευρωπαϊκό μέσο όρο (30% έναντι 15% στην Ε.Ε) - ανάλογο ποσοστό συναντάμε μόνο στη Ρουμανία.
Αναλύοντας αυτήν την κατάσταση, η Κυβέρνηση πρέπει να πείσει τους πολίτες ότι η μείωση του βιοτικού τους επιπέδου κατά τουλάχιστον ένα επίπεδο ήταν όχι μόνο αναγκαία και εκ των πραγμάτων αυτονόητη, αλλά και η απολύτως ορθή επιλογή για την ανάταξη της οικονομίας. Αυτά τα πράγματα πολύ δύσκολα γίνονται, ιδίως σε μία χώρα όπου άπαντες έχουμε μάθει να ρίχνουμε τις ευθύνες στους άλλους για τα δεινά μας. Σε μια τέτοια χώρα λοιπόν, είναι σχεδόν βέβαιο ότι το μήνυμα του κ. Σαμαρά πως υπάρχει τρόπος να μηδενιστεί το έλλειμμα χωρίς θυσίες θα βρεί κάποια στιγμή οπαδούς. Το ίδιο και το μήνυμα της κυρίας Παπαρήγα και του κ. Τσίπρα, ότι δηλαδή με τη δραχμή θα είναι καλύτερα, έστω και αν αγοράζουμε ότι καταναλώνουμε από το εξωτερικό . Η επάνοδος στη δραχμή ως λύση θα είναι καταστροφική για την οικονομία και για το βιοτικό μας επίπεδο. Και αυτό διότι η ελληνική οικονομία όταν υπήρχε η δραχμή δεν είχε αναπτύξει συγκριτικά πλεονεκτήματα. Απλά υποτιμούταν και διατηρούσαμε ως χώρα μια στοιχειώδη ανταγωνιστικότητα χωρίς όμως να έχουμε πλεόνασμα εξαγωγών και το βιοτικό μας επίπεδο παρέμενε συγκριτικά χαμηλό σε σχέση με την Ευρώπη.
Η ορθολογική οικονομία δηλώνει ότι για να ανεβάσουμε πραγματικά το βιοτικό μας επίπεδο και να καταφέρουμε να ορθοποδήσουμε πρέπει να γίνουμε παραγωγικοί και ανταγωνιστικοί. Τι μένει λοιπόν στην κυβέρνηση να κάνει; Από τη μία πλευρά, μπορεί να υπαναχωρήσει στις ασφυκτικές πιέσεις δήθεν λαϊκών βουλευτών της, της κυρίας Παπαρήγα και του κ. Τσίπρα και να κηρύξει μόνη της την επανάσταση ενάντια στον καπιταλισμό, μετατρέποντας την Ελλάδα σε Κορέα. Από την άλλη, μπορεί να συγκεντρώσει όλες τις δυνάμεις που έχει στην προσπάθεια ανάπτυξης με πλήρη εκμετάλλευση του νέου αναπτυξιακού και επενδυτικού νόμου καθώς και στην μέγιστη απορρόφηση των κοινοτικών κονδυλίων επιδιώκοντας να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας και ανάπτυξη.
Τα ψέματα όμως τελείωσαν και δεν πρέπει να υπάρχουν αυταπάτες. Η πορεία από εδώ και στο εξής θα είναι εξαιρετικά επώδυνη. Οι αλλαγές θα γίνουν και είναι μη αναστρέψιμες. Το ζητούμενο λοιπόν είναι να επιτευχθούν κάποιοι συγκεκριμένοι στόχοι. Ένας τέτοιος στόχος θα έπρεπε, πιστεύω, να είναι η αποφυγή της συντριπτικής συρρίκνωσης της μεσαίας τάξης και ιδιαίτερα οι μικροεπαγγελματίες ιδιοκτήτες που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της ελληνικής οικονομίας. Για να αποφευχθεί αυτό, πρέπει να καταλάβουμε τι είναι αυτό που την πλήττει και να αντιπαραθέσουμε το τι ίσχυε με το τι πρέπει να ισχύσει από εδώ και πέρα.
Σε πρώτη φάση, το μέγεθος θα είναι βασικός παράγοντας επιβίωσης. Έως σήμερα η ελληνική μεσαία τάξη στηρίχθηκε σε μικρού μεγέθους επιχειρήσεις και η συνειδητή πολιτική υποστήριξη μέσω των επιδοτήσεων που το δημιούργησε, τέλειωσε . Η απόκτηση βιώσιμου μεγέθους συνεπώς καθίσταται κυρίαρχη ανάγκη επιβίωσης. Σε δεύτερη φάση, το προηγούμενο οικονομικό μοντέλο ανάπτυξης στήριξε την εποχή της ατομικότητας. Η μικρή ελληνική επιχείρηση χαρακτηρίζεται από ένα μεγαλομέτοχο, ο οποίος συγκεντρώνει όλες τις εξουσίες. Δεν υπάρχει πραγματική ανάθεση αρμοδιοτήτων, σπάνια υπάρχει διαχωρισμός ιδιοκτησίας από τη διοίκηση. Η έννοια της Ανώνυμης Εταιρίας, δηλ. συλλογική συγκέντρωση κεφαλαίων και συλλογική διαχείριση της εταιρίας σπανίζει στην Ελλάδα. Σε επίπεδο δε εισηγμένης εταιρίας, όπου θα έπρεπε να κυριαρχεί το συλλογικό μοντέλο στην πιο ουσιώδη μορφή του, μέσω του ουσιώδους διαχωρισμού της ιδιοκτησίας από τη διοίκηση, στην Ελλάδα κυριαρχούν και πάλι οι «προσωπικές» ή «οι οικογενειακές» εισηγμένες.
Στα πλαίσια αυτά, για να ανταπεξέλθει η μεσαία τάξη στην νέα εποχή, πρέπει να περάσει από την ατομικότητα στην συλλογικότητα που δηλώνει μια συνολική αλλαγή νοοτροπίας. Σε επίπεδο οικονομικού μοντέλου, αυτό γίνεται μέσα από συγχωνεύσεις εταιριών ή από την ανάπτυξη εταιρικών σχημάτων πολυμετοχικού χαρακτήρα. Σε αυτή την κατεύθυνση η κυβέρνηση έχει τεράστιο ρόλο να παίξει με τον εκσυγχρονισμό της σχετικής ελληνικής νομοθεσίας, η οποία ακόμα δεν παρέχει το ανάλογο νομικό και θεσμικό πλαίσιο. Ο έλληνας της μεσαίας τάξης πρέπει να κάνει την ουσιαστική οικονομική μετάβαση που θα του επιτρέψει να εξελιχθεί από μεσαιο - μικροϊδιοκτήτης σε μεσαιο – μικρομέτοχος. Η επιτυχία μιας τέτοιας προσπάθειας ίσως να έδινε λύση στο σημερινό αδιέξοδο αφού προστατεύεται η επιχειρηματικότητα και μειώνεται ο επιχειρηματικός κίνδυνος.
Η εποχή του «εγώ» τελείωσε. Το λόγο θα έχουν τώρα οι θιασώτες του «εμείς»!