O Γιάννης Φιλιππίδης δίνει συνέντευξη στην Κατερίνα Σχισμένου

-Η Αθήνα παγκόσμια πρωτεύουσα βιβλίου. Τι σημαίνει για σας αυτό;

Για μένα, έγνοια και ταγή ζωής αποτελεί η προσπάθεια να ξαναφέρουμε την ίδια αυτή καθ’ αυτή τη συνήθεια τής ανάγνωσης, στην ζωή των ανθρώπων. Το σύγχρονο λάιφ στάιλ, δεν περιλαμβάνει βιβλίο στο κομοδίνο ή όπου, ούτε βιβλιοθήκη στα σπίτια μας. Ζούμε σε μια εποχή, που ο κόσμος πιστεύει ψευδώς, ότι δεν μπορεί να διαβάσει. Το μυστικό είναι να επικοινωνήσουμε το γεγονός, ότι ένα επιλεγμένο βιβλίο έχει αυτό το ίδιο, την υποχρέωση να πάρει τον αναγνώστη από το χέρι, να τον ταξιδέψει, να τον επιστρέψει πίσω στη ζωή του, καλύτερο και με ανανεωμένη οπτική.

-Η λογοτεχνία σε τι μπορεί να βοηθήσει έναν άνθρωπο, που όπως ο Έλληνας ζει εδώ και μια δεκαετία μέσα σε μια πολλαπλή κρίση;

Ένα βιβλίο σ’ έναν άνθρωπο βασανισμένο από τα καθημερινά, μπορεί να του χαρίσει κάτι μοναδικό: τη σιωπηλή και ήρεμη, αλλά καθόλου βαρετή, αναμέτρηση με τα αποκοιμισμένα συχνά συναισθήματά του. Μπλέκει σε μια μυθοπλασία που αφορά άλλους, ξεχνάει τα δικά του τρέχοντα, αφήνεται στα συναισθήματα που του εγείρει το βιβλίο κι ο συγγραφέας. Φρεσκάρεται ο νους του έτσι, όπως είπα και παραπάνω.

-Διαβάζει ο Έλληνας του 2018; Υπάρχουν προτιμήσεις;

Ένας στους δέκα Έλληνες διάβαζε και λογικά συνεχίζει να διαβάζει. Ο κόσμος δεν αποστράφηκε το βιβλίο, απλά δυσκολεύεται αφενός να τ’ αποκτήσει, οπότε καταφεύγει σε εκπτωτικά βιβλία, που κάποιες φορές δεν έχουν την ποιότητα που επιθυμούσε κι από την άλλη, βιώνουμε ακόμα τα απόνερα μιας περιόδου στην οποία έκανε θραύση η παραπεζογραφία μιας γκάμας βιβλίων, που σκοπό έχει να διεγείρει τα κατώτερα ανθρώπινα ένστικτα, συναισθήματα ή ενδιαφέροντα.

-Ποιοι είναι για σας οι συγγραφείς ή τα έργα που πρέπει να διαβάσει κάποιος;

Το σημαντικότερο είναι να αναπτύσσει ο αναγνώστης το κριτήριο της σωστότερης επιλογής. Είναι κρούσμα ημιμάθειας ας πούμε για μένα, το να εμπιστεύεται κάποιος βιβλία, που απλώς πολυδιαφημίζονται ή τα βρίσκει σε βιβλιοπωλεία σε διαφημιστικές προβολές. Το διαδίκτυο για μένα, είναι το καλύτερο μέσο, εκεί καθένας από μας, αν ψάξει λίγο, θα βρει πολλές αξιολογημένες προτάσεις, ανάλογα με τη δική του διάθεση ανά εποχή. Η δική μου υπόδειξη είναι να προτιμήσει κλασικές αξίες, μορφές και έργα, αλλά να ψαχτεί και για το τι γράφεται σήμερα στον τόπο του, γιατί αυτό, θα του χαρίσει άλλη πνευματική αντιστοιχία.

-Τι πιστεύετε για τις αυτοεκδόσεις; Πώς θα τις χαρακτηρίζατε;

Μια ζούγκλα δίχως τελειωμό, που επιπλέον, συχνά μπερδεύει το αναγνωστικό κοινό κι αυτό κάνει κακό στο βιβλίο και την ανάγνωση γενικότερα. Έχει σπάσει η αλυσίδα που ξεκινάει από την αξιολόγηση μέσα από έναν εκδοτικό οίκο με στελέχη, που γνωρίζουν το αντικείμενό τους και σέβονται τον αναγνώστη. Ο καθένας μπορεί να εν δυνάμει να εκδώσει οτιδήποτε. Αυτό που με πονάει πιο πολύ, είναι ο αναγνώστης που θ’ απογοητευθεί.

- Υπάρχει κάτι πού θα μπορούσε να γίνει καλύτερα εδώ στην Ελλάδα από συγγραφείς, κοινό ή τι;

Αξιόλογοι συγγραφείς εμπνέονται στη δύσκολη εποχή και συνεχίζουν να εκδίδουν βιβλία πεζογραφίας που ο ιστορικός του μέλλοντος, θα χαρακτηρίσει ως λογοτεχνία. Το κοινό είναι λιγάκι μπερδεμένο, αλλά δείχνει να βρίσκει το δρόμο του μέσα από την ενημέρωση που μπορεί να έχει. Ωστόσο στην Ελλάδα της κρίσης, όπου το κοινό δεν έχει την ίδια οικονομική δυνατότητα ν’ αγοράσει, έρχεται επιπλέον το ανελέητο φορολογικό σύστημα, ν’ απογυμνώσει οικονομικά την ίδια την αξία αγοράς του. Κάθε εκδότης αντιμετωπίζεται με όρους κοινής επιχείρησης. Αλλά διακινεί ένα πνευματικό αγαθό, που άλλοτε επιχορηγείτο και δεν είχε ξεσπάσει καν η κρίση. Οι αναγνώστες υπάρχουν μόνο για να βοηθήσουν στην εξέλιξή του.

-Θα συνεχίσω με μερικές ερωτήσεις από το ερωτηματολόγιο του Προυστ, αν συμφωνείτε. Ποια είναι η δική σου ιδέα της τέλειας ευτυχίας;

Το να ’χεις γύρω σου ανθρώπους, φίλους, σύντροφο, που να σε κάνουν ευτυχισμένο. Εννοείται ότι σ’ αυτό το πλαίσιο, ενυπάρχει η -όχι αναγκαία ατσάλινη- υγεία, όπως και η απουσία της απόλυτης οικονομικής ένδειας.

-Ποιος είναι ο μεγαλύτερός σου φόβος;

Η ασθένεια που δεν παλεύεται και ο ίδιος ο θάνατος. Και δεν αναφέρομαι τόσο σε μένα, όσο στους ανθρώπους που αγαπάω.

-Ποιο χαρακτηριστικό αποδοκιμάζεις περισσότερο στον εαυτό σου;

Την τελειομανία που με χαρακτηρίζει. Αυτή συχνά βασανίζει τους άλλους, περισσότερο όμως βασανίζει εμένα.

- Ποιο χαρακτηριστικό αποδοκιμάζεις περισσότερο στους άλλους;

Το να ’ναι διπρόσωποι. Η ανθρώπινη ζωή είναι πολύ σύντομη, για να καταφεύγουμε σε μυθεύματα, αντί ν’ αναδεικνύουμε τις ακριβότερες αλήθειες μας. Αυτό το θεωρώ, αληθινό ξόδεμα.

-Ποιον ζωντανό άνθρωπο θαυμάζεις περισσότερο;

Δε θα ’θελα να ξεχωρίσω έναν. Θαυμάζω συγγραφείς της τρέχουσας αλλά και της παλαιότερης γενιάς, ωστόσο θαυμάζω ανθρώπους από άλλα αντικείμενα και κόσμους, όπως σκηνοθέτες, ηθοποιούς, μουσικούς. Θα ’ταν για μένα άδικο ν’ απαντήσω μ’ ένα απλό ονοματεπώνυμο.

-Ποια είναι η ψυχική σου διάθεση τώρα;

Επιφορτισμένη κι ώρες και φορές σπασμένη σε τρία αντικείμενα: τη συγγραφή, την ευθύνη των εκδόσεων και της επικοινωνίας και την αρχισυνταξία ενός ηλεκτρονικού περιοδικού, του anemosmagazine.gr. Σ’ όλα αυτά τα πεδία, έχω εκπαιδευτεί ν’ ανταποκρίνομαι και τ’ αγαπώ. Αλλά ξεχωρίζει η συγγραφή. Αυτήν την εποχή που γράφω το ενδέκατό μου βιβλίο, είμαι πνιγμένος, όσο ποτέ. Αλλά μ’ έναν μαγικό τρόπο, η συγγραφή με αποφορτίζει, κλέβει την ψυχή μου, την ταξιδεύει περισσότερο από άλλες εποχές, με κάνει να αισθάνομαι πληρότητα. Έτσι νιώθω αυτή την εποχή.

-Ποια θεωρείς ως την πιο υπερεκτιμημένη αρετή;

Φοβάμαι πως θα μιλήσω για την ειλικρίνεια. Οι άνθρωποι γύρω μας επαίρονται ότι την υπερασπίζονται. Αλλά μια τόσο ισχυρή κι αδιαπραγμάτευτη έννοια, γίνεται λάστιχο κάτω από το υποκειμενικό πρίσμα του καθένα από μας.

-Ποια αξία σου αρέσει περισσότερο σ’ έναν άντρα; Ποια αξία σου αρέσει περισσότερο σε μια γυναίκα;

Θ’ απαντήσω με τρόπο κοινό και για τα δύο φίλα. Μ’ αρέσουν οι άνθρωποι που είναι φιλαλήθεις και συναισθηματικοί. Και θαυμάζω όσους εκδηλώνονται με αμεσότητα.

-Ποιες λέξεις ή φράσεις χρησιμοποιείς περισσότερο;

Τη λέξη «αλίμονο!» σχεδόν σαν επιφώνημα, αλλά με όλες τις κωμικές και πιο πολύ χιουμοριστικές ή και σαρκαστικές εκφάνσεις της σε κουβέντες με φίλους.

-Τι ή ποιος είναι ο μεγαλύτερος έρωτας της ζωής σου; Πότε και πού αισθανόσουν πιο ευτυχισμένος;

Λάτρευα από παιδί να γράφω, ήταν πάντα για μένα αυτός, ο εσωτερικός παράλληλος κόσμος μου. Κι είμαι ευτυχής, τα τελευταία εννέα χρόνια. Από τότε, που πρωτοξεκίνησε η Άνεμος εκδοτική με την ενεργή συμμετοχή μου, μου φέρνει επιτυχίες, μου φέρνει νέους ανθρώπους στη ζωή μου, νομίζω ότι ζω την καλύτερή μου ηλικία.

- Ποιο ταλέντο θα ήθελες να έχεις περισσότερο;

Θα ’θελα να μπορώ να ζωγραφίζω, θαυμάζω άλλους εικαστικούς και αποδέχομαι το γεγονός, ότι δεν πρόκειται ποτέ ν’ ασχοληθώ μ’ αυτόν τον τομέα τέχνης.

-Αν πέθαινες και ερχόσουν ως άνθρωπος ή ως ζώο, τι θα επέλεγες;

Να γινόμουν και πάλι άνθρωπος. Αλλά θα ’θελα να μπορούσα να ’χω τη δυνατότητα να διαλέξω μια ανθρώπινη και γλυκιά ζωή.

- Πού θα ήθελες να ζεις;

Στη Σαντορίνη, εδώ η απάντηση είναι μονολεκτική.

-Ποιο από τα πράγματά σου, θεωρείς ως θησαυρό σου;

Δεν δίνω μεγάλη σημασία στα υλικά αντικείμενα. Αλλά κάπου στη βιβλιοθήκη μου, υπάρχει ένα παραμύθι, που ’χα από την εποχή που δεν μπορούσα να διαβάσω. Το ξεφύλλισμά του, με επιστρέφει σε κείνην την πρώιμη τρυφερή ηλικία.

- Ποια πιστεύεις ότι είναι η χειρότερη μορφή δυστυχίας;

Η μοναξιά.

-Ποιοι είναι οι αγαπημένοι σου συγγραφείς;

Ενδεικτικά αναφέρω: Παύλος Μάτεσις, Γιάννης Ξανθούλης, Λιλή Ζωγράφου, Ευγενία Φακίνου. Αναφέρω σύγχρονους, γιατί σ’ αυτούς βρίσκεται πάντα η εστίασή μου.

-Με ποια ιστορική φιγούρα ταυτίζεσαι περισσότερο;

Δεν το ’χω ξανασκεφτεί. Ίσως με τον Παύλο Μάτεσι.

-Ποιοι είναι οι ήρωές σου στην πραγματική ζωή;

Οι ήρωες στην καθημερινή ζωή μου, είναι οι άνθρωποι που παλεύουν, είτε για την υγεία τους, είτε για τη δουλειά τους, τις ζωές των ίδιων και των παιδιών τους και όσους παλεύουν στη σκοτεινή εποχή πάνω σε αντικείμενα τέχνης.

Κατερίνα Σχισμένου