O Πρεβεζάνος ποιητής και γιατρός Θωμάς Ιωάννου, σε συνέντευξη του: «Το πραγματικό ποίημα έχει μία σκοτεινή ρίζα»

Η πόλη της Πρέβεζας σε κάθε της «γωνιά» κρύβει πολλές και όμορφες καλλιτεχνικές ιστορίες, που ενδεχομένως να μην είναι και πολύ γνωστές στο… ευρύ κοινό. Και ίσως και αυτός είναι ο «πλούτος» της.

Ο Θωμάς Ιωάννου… συστήθηκε ποιητικά στο Πανελλήνιο, όταν το 2012 (δείτε ΕΔΩ), είχε τη μεγάλη τιμή να του απονεμηθεί το Κρατικό Βραβείο Πρωτοεμφανιζόμενου Συγγραφέα για το έργο του «Ιπποκράτους 15», το οποίο… ταξίδεψε και μέχρι τη Γαλλία (δείτε ΕΔΩ).

Σήμερα, ιατρός-νευρολόγος που δραστηριοποιείται επαγγελματικά στην πόλη της Πρέβεζας, μας παίρνει από το… χέρι μέσω του atpreveza.gr και μας οδηγεί σε ένα ξεχωριστό ποιητικό μονοπάτι!

-Πόσο εύκολο είναι να βάλεις στίχους στο χαρτί και όχι απλώς να καταγράψεις, αλλά να δημιουργήσεις Τέχνη;

«Το να γράφεις δεν είναι το πιο δύσκολο κομμάτι της δημιουργίας. Το πιο ζόρικο είναι να σβήνεις, καθότι γράφουμε με τη γομολάστιχα και όχι με το μολύβι. Είναι αναγκαία η πύκνωση, ώστε να προκύψει ένας ακονισμένος και μάχιμος λόγος που να έχει και λόγο ύπαρξης. Αν πάρουμε την ποίηση στα σοβαρά, ας τη δούμε σαν ένα παιχνίδι Jenga, όπου κάθε ελάχιστη προσθήκη ή αφαίρεση λέξης διακυβεύει την ευστάθεια του οικοδομήματος. Ίσως η ποίηση να είναι κυρίως μία άσκηση ισορροπίας χωρίς δίχτυ ασφαλείας».

-Η ποίηση είναι εσωτερική διαδικασία για το δημιουργό ή αποτελεί εξωστρέφεια για να μιλήσει με ένα ευρύ κοινό;

«Η ποίηση, όπως κάθε είδος τέχνης, είναι πρωτίστως μια εσωτερική ανάγκη. Αν ξεκινάς να γράφεις με σκοπό να καταστεί εξωστρεφής ο λόγος σου, μάλλον το αντίθετο θα συμβεί. Σε ξερνάει το ίδιο το χαρτί. Αν όμως, αυτό που γράφεις μόνος σου αποκτά μια ευρύτερη δυναμική αβίαστα, εκ του φυσικού, τότε συντελείται εν αγνοία σου ένα μικρό θαύμα. Κάθε συγγραφέας προσπαθεί να γράψει ένα βιβλίο σιωπής, όπως έχει πει εύστοχα ο Antonio Lobo Antunes, ώστε να ακούσει ο αναγνώστης καλύτερα τη δική του φωνή. Το ποίημα ξέρει πάντα περισσότερα από σένα και, από ένα σημείο και μετά, παύει να σου ανήκει, αυτονομείται πλήρως».

-Η Πρέβεζα τι μέρος καταλαμβάνει στην έμπνευσή σου;

«Η Πρέβεζα κατέχει μια πρωτεύουσα θέση, αντιστρόφως ανάλογη  του μεγέθους της, στη νεοελληνική γραμματεία, καθώς υπάρχει πληθώρα ποιημάτων που γονιμοποιήθηκαν από το διαχρονικό ποιητικό σύμβολο της Πρέβεζας. Εκτός όμως από αυτό το γεγονός και τη μοιραία διέλευση του Καρυωτάκη, η Πρέβεζα συνδυάζει ένα ξεχωριστό φυσικό κάλλος με ένα μεταφυσικό ρίγος. Διαθέτει μια μοναδική ατμόσφαιρα που υπόγεια διεισδύει στην τέχνη, προσδίδοντάς της το «ευκάλυπτο θρόισμα» του άρρητου. Για μένα είναι ένας μικρός τόπος, αλλά άπειρος, καθώς φέρει ένα συλλογικό βιωματικό υπόστρωμα που σε ζυμώνει με τους ανθρώπους και την ιστορία τους. Εξάλλου,  χάρη στη μεθόρια φύση της, μιας και είναι ένα σταυροδρόμι πολιτισμών, αποτελεί ένα ανοιχτό παράθυρο στους παγκόσμιους ορίζοντες. Πέρα όμως από τις όποιες χωροχρονικές συντεταγμένες, η γραφή ή θα είναι κυτταρικά οικουμενική ή δε θα υπάρχει».

-Διαλέγεις πότε θα γράψεις ή οι στίχοι σε «διαλέγουν»;

«Το πραγματικό ποίημα έχει μία σκοτεινή ρίζα. Δεν ξέρεις από πού σου έρχεται. Παρά ταύτα, το φίλτρο του ποιητή αποφασίζει, συχνά ασυνείδητα, τι μορφή θα πάρει η αγωνία του. Πιστεύω και σε μία διαδικασία φυσικής επιλογής, όπου ο στίχος, αν είναι τόσο ζωτικής σημασίας, θα βρει τρόπο να καρφωθεί στο κέντρο του λόγου σου, όσο κι αν αντισταθείς στην εισβολή του. Όταν υπάρχει μία αμοιβαία έλξη, μεταξύ ποιητή και στίχου, όλα επιταχύνονται εκρηκτικά και τότε προκύπτει μία στιγμή αποκάλυψης».

-Μπορεί η ποίηση να είναι κοινωνική παρέμβαση;

«Η ποίηση, όσο και αν είναι κοινός τόπος αυτό που λέω, αποτελεί μια πολιτική πράξη. Κάθε δημιουργός δεν υπάρχει εν κενώ, καθώς βρίσκεται σε συνεχή διαλεκτική σχέση με το περιβάλλον και την εποχή του, αλλά προλέγει πρωτίστως το μέλλον και δείχνει το αόρατο. Ασφαλώς, τα κινήματα της ψυχής, αν θυμηθούμε τον Σολωμό, δεν εναρμονίζονται με τα επικαιρικά κύματα, ούτε μπορούν να μεταπέσουν σε σημαίες ευκαιρίας. Η ποίηση όμως, πυρηνικά, είναι μία διαρκής εξεγερσιακή κατάσταση του πνεύματος που  λειτουργεί ανατρεπτικά για τις καθεστηκυίες αντιλήψεις».

-Το Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας ήταν μία προσωπική δικαίωση ή ένα έναυσμα για να συνεχίσεις να γράφεις;

«Όπως τα πτυχία δε σε κάνουν γιατρό, έτσι και τα βραβεία δε σε κάνουν ποιητή. Ενδεχομένως κάποιοι άνθρωποι που θεωρούν τη συγγραφή κοινωνικό αξεσουάρ ή ένα ακόμα συν στο όποιο βιογραφικό τους, να δίνουν γη και ύδωρ για κάθε είδους δάφνη. Προσωπικά, δε με απασχολεί  τίποτα άλλο πέρα από το να κάνω του κεφαλιού μου, δηλαδή να γράφω και να σβήνω.  Όταν συναντάς ανθρώπους που ξαγρύπνησαν για ένα ποίημα σου ή σε πλησιάζουν μετά από μία ανάγνωση, ακόμα και ξενόγλωσσοι ακροατές καθώς έστω και μέσω της μετάφρασης «κάτι τους έκανε το ποίημα», βιώνεις μία πολύτιμη αίσθηση συντονισμού. Επίσης, όταν καταφεύγει κάποιος σε ένα δικό σου ποίημα σε μία οριακή στιγμή του, και η γραφή σου λειτουργεί ως κάθαρση, σίγουρα εισπράττεις πιο πολλά από όσα τυχόν έδωσες.  Ένα ποίημα δικαιώνεται όταν μπορεί να φέρει τους ανθρώπους πιο κοντά, αρθρώνοντας ένα σώμα και σήμα κινδύνου, υπερβαίνοντας τα στενά όρια του εγώ του δημιουργού».

-Επηρεάζεσαι από ποιητές και αν ναι από ποιους;

«Θα μπορούσα να πω ότι ουσιαστικά επηρεάζεσαι από κάθε τι που διαβάζεις, μέχρι να συγκροτήσεις το δικό σου δακτυλικό αποτύπωμα στη γραφή. Ο ποιητής ωφελείται πολλαπλώς, όταν είναι ανεξίθρησκος και παμφάγος στα διαβάσματά του. Πηγαίνοντας πίσω, θα σημείωνα ότι όταν πρωτοήρθα σε επαφή με το ποιητικό σύμπαν του Κάλβου, ένιωσα ένα γοητευτικό παραξένεμα που τότε δεν ήμουν ίσως σε θέση να συνειδητοποιήσω ότι ενείχε τη θέση μοίρας».

-Τι θα δούμε στο μέλλον από το Θωμά Ιωάννου; Ποιο είναι το επόμενο ποιητικό βήμα;

«Τα ποιήματα συμβαίνουν, δεν προγραμματίζονται. Λαμβάνουν χώρα καθ’ οδόν, ερήμην μας».

www.atpreveza.gr