Ασφαλισμένοι σε ρόλο τρόικας και στη μέση ο δικηγόρος-υπουργός Κατρούγκαλος

Η υπόθεση του ΤΑΠΙΛΤ-ΑΤ είναι ιδιαίτερη περίπτωση προβληματικού Ταμείου, ενδεικτική και διδακτική ωστόσο. Είναι μικρό, αφορά σε πολύ συγκεκριμένο υποσύνολο ενός κλάδου (εργαζόμενοι πρώην Τράπεζας Εργασίας, πρώην Τράπεζας Κρήτης, πρώην Ιωνικής, πρώην Μακεδονίας-Θράκης, πρώην ΕΤΒΑ, Αττικής και της Εθνοκάρτας) και, ακριβώς λόγω της ιδιαιτερότητάς του, εμφανίζει ευδιάκριτα τα προβλήματα για τις επόμενες γενιές ασφαλισμένων, όταν το σύστημα είναι καταχρηστικά γενναιόδωρο για τους παλαιούς. Γι' αυτό εξάλλου στο ΤΑΠΙΛΤΑΤ τις περικοπές στις συντάξεις δεν τις ζητά η τρόικα αλλά οι ίδιοι οι ασφαλισμένοι! Οι νεότεροι, που εισφέρουν χωρίς καμιά προσδοκία απολαβών.

Το Ταμείο είναι επικουρικό, δεν επιχορηγείται από το κράτος ούτε από κοινωνικούς πόρους. Αυτό που εισπράττουν οι δικαιούχοι προέρχεται από τις εισφορές των ενεργών ασφαλισμένων + το συσσωρευμένο αποθεματικό. Παράδοξο μεν αλλά από το 2005 το Ταμείο δεν δέχεται νέους ασφαλισμένους. Αυτό σημαίνει πως μόνη πηγή είσπραξης για τις μελλοντικές συντάξεις των νεότερων ασφαλισμένων θα είναι το αποθεματικό, αφού δεν ακολουθούν άλλοι ασφαλισμένοι να καταβάλλουν εισφορές. Γι' αυτό οι νέοι έχουν συμφέρον (έννομο και ηθικό) να διατηρείται ένα υγιές αποθεματικό. Εδώ να σημειώσω πως το ΤΑΠΙΛΤ-ΑΤ κατέγραψε σημαντικές ζημιές τόσο από το PSI όσο και από την πτώση των τραπεζικών μετοχών, όπου βάσει του καταστατικού του επένδυε μέρος των αποθεματικών του. Οι ζημιές αυτές σίγουρα επιδείνωσαν τα δομικά προβλήματα του Ταμείου, τα οποία ωστόσο προϋπήρχαν, όπως προκύπτει από το γεγονός ότι οι προσπάθειες εξορθολογισμού των παροχών του ταμείου προς τους παλαιούς ασφαλισμένους είχαν ξεκινήσει από το 1995.

Η διένεξη μεταξύ παλαιών και νεότερων ασφαλισμένων στο ΤΑΠΙΛΤ-ΑΤ δεν ξεκίνησε χθες. Εδώ και χρόνια οι νεότεροι διεκδικούν «εξορθολογισμό» των παροχών του Ταμείου προς τους δικαιούχους, με άλλα λόγια τη διασφάλιση της βιωσιμότητάς του. «Εξορθολογισμός» είναι η λέξη που περιγράφει τις περικοπές παροχών προς τους παλαιούς ασφαλισμένους. Οι οποίοι θεωρώντας «κεκτημένη» την ευνοϊκή μεταχείριση, προσπαθούν με ένδικα μέσα -σε μεγάλο βαθμό το επιτυγχάνουν- να ακυρώσουν τις περικοπές, δηλαδή τη βιωσιμότητα του Ταμείου.

Η δικαστική διένεξη μεταξύ των ασφαλισμένων στο ΤΑΠΙΛΤ-ΑΤ βρέθηκε πρόσφατα στην επικαιρότητα. Οι εργαζόμενοι της Alpha (εδώ) επικαλούνται εισήγηση του δικηγορικού γραφείου του Γ. Κατρούγκαλου (20/2/2014), σύμφωνα με την οποία «το ΤΑΠΙΛΤΑΤ δεν αποτελεί φορέα υποχρεωτικής κρατικής ασφάλισης αλλά ιδιωτικό φορέα και διέπεται μόνο από το καταστατικό του» και ζητούν να αποχωρήσουν από το Ταμείο μαζί με τις καταβληθείσες εισφορές τους. Μνημονεύουν και γνωμοδότηση της δικηγορικής εταιρίας «Αναστάσιος Πετρόπουλος και συνεργάτες» σχετικά με την απώλεια της ιδιότητας μέλους από το ΤΑΠΙΛΤ-ΑΤ.

Και σημειώνεται το πολύ ελληνικό φαινόμενο, οι αντίδικοι να ανταλλάσσουν εξώδικα και ασφαλιστικά μέτρα, να προσδοκούν διευθέτηση των διαφορών από τους αρμόδιους υπουργούς, οι οποίοι μερικούς μήνες νωρίτερα εμπλέκονταν με άλλη ιδιότητα (και απόψεις;) στην υπόθεση μέσω των δικηγορικών τους γραφείων. Μα πώς διαλέγουν υπουργούς στον ΣΥΡΙΖΑ; Επίτηδες το κάνουν;

Δεν θέλω να πάρω θέση στη διένεξη. Περιορίζομαι στη γενική παρατήρηση, που μάλλον ισχύει και εδώ, πως υπήρξε στη χώρα μια πολύ τυχερή γενιά που απόλαυσε εργασιακά και ασφαλιστικά προνόμια που προηγούμενες και επόμενες γενιές δεν μπορούν καν να φανταστούν. Πρόκειται για προνόμια που θεμελιώθηκαν καταχρηστικά εις βάρος της αλληλεγγύης των γενεών και εντελώς ειρωνικά στο όνομα αυτής.

Το «στιγμιότυπο» της διένεξης στο ΤΑΠΙΛΤ-ΑΤ που ακολουθεί δεν είναι αντικειμενικό, αφού βασίζεται στην άποψη της μιας πλευράς, ούτε αποτελεί διεξοδική παρουσίαση του ζητήματος. Χρησιμοποιώ το παράδειγμα του ΤΑΠΙΛΤ-ΑΤ ως μεγεθυντικό φακό που αναδεικνύει τις αδικίες και τις δυσλειτουργίες του ασφαλιστικού συστήματος της χώρας μας. Σε αυτό το πλαίσιο παραθέτω αποσπάσματα (εδώ ολόκληρη) από την επιστολή που έστειλε η διοίκηση του Ταμείου στους ασφαλισμένους τον Δεκέμβριο 2014, συνοδευόμενα από κάποια σχόλιά μου για να υπογραμμίσω ότι σε πολλά χαρακτηριστικά του, το ΤΑΠΙΛΤ-ΑΤ δεν είναι εξαίρεση αλλά ο κανόνας.

Οφειλόμενη ενημέρωση για τις διαγραφόμενες προοπτικές να πάρετε επικουρική σύνταξη από το Ταμείο ΤΑΠΙΛΤ-ΑΤ

Αγαπητοί συνάδελφοι,

(...) σας έχουμε ενημερώσει για τις κάκιστες προοπτικές που δημιουργούνται στο Ταμείο, μετά τις απαράδεκτες ενέργειες μιας μικρής ομάδας συνταξιούχων (.)

αν δεν παρέμβουμε (...) αλλάζοντας αποφασιστικά την τωρινή πορεία του ταμείου, το εφιαλτικό σενάριο να μην πάρουμε ποτέ επικουρική σύνταξη μπορεί να γίνει πραγματικό γεγονός.

Σχόλιο: Το Ταμείο έχει οξύ πρόβλημα βιωσιμότητας. Όπως τα περισσότερα.

(.) Με την τελευταία τροποποίηση του καταστατικού (που έγινε τα έτη 1990-1991) η παλαιότερη γενιά ασφαλισμένων ευνόησε σκανδαλωδώς τον εαυτό της (π.χ. συνταξιοδότηση με ελάχιστο χρόνο πραγματικής ασφάλισης στο ΤΑΠΙΛΤΑΤ αλλά και λήψη σύνταξης βάσει του χρόνου ασφάλισης στον φορέα κύριας σύνταξης κ.α.) υποθήκευσε προκαταβολικά το οποιοδήποτε ασφαλιστικό μέλλον της νεότερης γενιάς ασφαλισμένων, η οποία τότε δεν ρωτήθηκε καν αν συμφωνεί, αφού στη συντριπτική της πλειοψηφία δεν είχε καν ασφαλιστεί στο ταμείο.

Σχόλιο: Οι παλαιοί ασφαλισμένοι είναι σκανδαλωδώς ευνοημένοι. Μαζικές πρόωρες συντάξεις 50ρηδων, υπερβολικά γενναιόδωρο ποσοστό αναπλήρωσης 80%, υπολογισμός σύνταξης βάσει αποδοχών της τελευταίας πενταετίας/έτους κ.λπ.

(.) Οι χαριστικές συντάξεις και κάθε μορφής χαριστικές ρυθμίσεις του καταστατικού, πολύ νωρίς, μόλις το 1995 (4 χρόνια μετά την έναρξη ισχύος του νέου τότε καταστατικού), εξανάγκασαν το τότε Δ.Σ., να λάβει μέτρα διορθωτικά για την οικονομική πορεία του ΤΑΠΙΛΤΑΤ.

Σχόλιο: Η ανάγκη διορθωτικών μέτρων, δηλαδή η μεταρρύθμιση Γιαννίτση!

(.) Ορισμένοι συνταξιούχοι άσκησαν τότε (2000-2001) αγωγές κατά των αποφάσεων του Δ.Σ. του ταμείου που πήρε τα μέτρα αυτά (το γνωστό πάγωμα του plafond και των συντάξεων γενικά), διεκδικώντας την εφαρμογή των διατάξεων του καταστατικού (τις οποίες είχαν ράψει στα μέτρα τους).

Σχόλιο: Οι παλαιοί ασφαλισμένοι αντέδρασαν στην περικοπή των προνομίων τους. Δεν ήταν εξαίρεση, η αντίδραση στη μεταρρύθμιση Γιαννίτση ήταν μαζική, οργισμένη και αποτελεσματική!

(.) το Δ.Σ., αφού πρώτα εξάντλησε κάθε υπαρκτό περιθώριο βελτίωσης της οικονομικής μας πορείας μέσω άλλων διαδικασιών (π.χ. μέσω πιθανής μεγαλύτερης συμμετοχής των τραπεζών κλπ.), (...) τελικά, προέβη σε πλήρη εφαρμογή των πορισμάτων της αναλογιστικής μελέτης, μέσω της μείωσης κατά 60% περίπου όλων των βοηθημάτων, σε τρεις (3) δόσεις...

Σχόλιο: Τον ρόλο του κράτους ως από μηχανής χρηματοδότη που καλύπτει τα ελλείμματα των Ταμείων εδώ κλήθηκαν να τον παίξουν οι τράπεζες. Αλλά οι καιροί είναι πλέον χαλεποί και για τις τράπεζες. Έτσι το 2012 το ΤΑΠΙΛΤΑΤ βάσει αναλογιστικής μελέτης αποφάσισε περικοπές. Πρόκειται για την προσγείωση στην πραγματικότητα με την κωδική ονομασία «τρόικα».

. α) Ασκήθηκαν κατά του ταμείου ασφαλιστικά μέτρα και αγωγή από το Σύλλογο Βοηθηματούχων ΤΑΠΙΛΤΑΤ και τους συνταξιούχους.

β)(...) ασκήθηκε αγωγή από 19 συναδέλφους (...).Το δικαστήριο δικαίωσε τους πιο πάνω «αδικημένους συνταξιούχους» (.)

Σχόλιο: Το δικαστήριο κι εδώ άσκησε με τις αποφάσεις του δημοσιονομική πολιτική ακυρώνοντας τις περικοπές, όπως έκανε και το ΣτΕ για τις περικοπές στις συντάξεις του 2013.

(.) Στο σημείο αυτό χρειάζεται να παραθέσουμε και ορισμένα άλλα γενικά συγκεντρωτικά στοιχεία για την ανταποδοτικότητα εισφορών - παροχών αυτής της «αδικημένης» τόσο γενιάς συνταξιούχων.

(.) Όσο πιο παλιά ασφαλισμένος είσαι, τόσο πιο λίγα πλήρωσες, όσο πιο λίγο χρόνο ασφαλίστηκες, αντιστρόφως ανάλογα ωφελημένος είσαι (...) Αυτό κάποτε, πρέπει να λήξει (.)

Σχόλιο: Οι νεότεροι θεωρούν πολύ ευνοημένους τους παλαιούς. Όπως άλλωστε και όλοι όσοι θα συνταξιοδοτηθούν στα 67 με χαμηλή σύνταξη σε αντιδιαστολή με 40ρηδες και 50ηδες που για δεκαετίες απολάμβαναν παχυλές συντάξεις.

(...) Tυχόν εφαρμογή της πιο πάνω απόφασης ασφαλιστικών μέτρων και ευδοκίμηση και των υπολοίπων ένδικων μέσων που ενορχήστρωσε ο Σύλλογος Βοηθηματούχων ΤΑΠΙΛΤΑΤ, με απλά λόγια σημαίνουν τα εξής:

Κανένας σημερινός ενεργός ασφαλισμένος δεν θα πάρει σύνταξη.

Σχόλιο: Πρωτάκουστο, παράδοξο! Αν ισχύσουν οι δικαστικές αποφάσεις, οι νεότεροι δεν θα λάβουν σύνταξη!

(.) Ήδη όμως, μετά την κατάρτιση της μελέτης επιδεινώθηκαν εξαιρετικά αφενός η σχέση ενεργών/συνταξιούχων (κυρίως εξαιτίας της εφαρμογής των προγραμμάτων των τραπεζών εθελούσιας εξόδου των ALPHABANK, EUROBANK και SABBATICAL Τρ. ΠΕΙΡΑΙΩΣ)

(.) Σε κάθε περίπτωση, ακόμα και στην πιο ευνοϊκή, οι προοπτικές επιβίωσης του ταμείου μας, εφόσον συνεχίζεται η ίδια κατάσταση, είναι μηδαμινές.

Σχόλιο: Οι «πρόωρες» συνταξιοδοτήσεις που επιδείνωσαν την κατάσταση είναι μόνιμο μοτίβο και σε άλλα Ταμεία.

Δρώντας μέσα στις πιο πάνω συνθήκες, το Δ.Σ. του ταμείου :

Θεωρεί ως εχθρικές, άδικες και χωρίς ηθική βάση αλλά και χωρίς την αρχή της αλληλεγγύης των γενεών, όλες τις πιο πάνω ενέργειες και συμπεριφορές των ευνοηθέντων συνταξιούχων, έναντι των ενεργών ασφαλισμένων.

Σχόλιο: H ψευδεπίγραφη αλληλεγγύη των γενεών καταλήγει μάχη μεταξύ συνταξιούχων και εργαζομένων. Εδώ πρόκειται για ιδιαιτερότητα του Ταμείου. Στα άλλα Ταμεία οι παροχές υποστηρίζονταν από την αγελάδα των επιχορηγήσεων του Δημοσίου και των κοινωνικών πόρων. Γι' αυτό και κατά κανόνα οι συνταξιούχοι δεν είχαν επίγνωση των αδικιών που συνεπάγονταν για τους επόμενους οι προνομιακές παροχές που εξασφάλιζαν. Οι συνδικαλιστές όμως;

(.) Να καταργήσουμε όλες ανεξαίρετα τις καταστατικές ρυθμίσεις που μας οδήγησαν στο σημερινό τέλμα (όλες τις χαριστικού χαρακτήρα ρυθμίσεις π.χ. δωρεάν αναγνώριση πλασματικού χρόνου ασφάλισης, κατάργηση 20ετίας ως MINIMUM χρόνου ασφάλισης, με χαριστικούς όρους εξαγοράς, οριστική απαγκίστρωση ταμείου από χρόνους δωρεάν εξαγοράς ή αναγνώριση δωρεάν χρόνων  ασφάλισης φορέων κύριας σύνταξης κ.ά.)

Να θεσπίσουμε την εφαρμογή της διαδοχικής ασφάλισης (με τον νέο νόμο 4225/2014), τον υπολογισμό όλων των συντάξεων αυστηρά βάσει των πραγματικά καταβληθεισών εισφορών - εξαγορών και του πραγματικού χρόνου ασφάλισης στο ΤΑΠΙΛΤΑΤ κ.α.

Να θεσπίσουμε ένα λογικότερο και πιο κοντά στην αρχή της ανταποδοτικότητας πίνακα υπολογισμού συντάξεων κ.ά.

Να θεσπίσουμε και εφαρμόσουμε την συνταγματική αρχή της ισοτιμίας των ασφαλισμένων (όλοι σας ξέρετε ότι οι προ της 12-03-1991 ασφαλισμένοι, πλεονεκτούν προκλητικά άδικα, έναντι των ασφαλισθέντων μετά την 13-03-1991)

Σχόλιο: Το Ταμείο και οι νεότεροι ασφαλισμένοι σε ρόλο τρόικας.

Γιώργος Στρατόπουλος 

www.protagon.com