Άγιος Μηνάς Ζαγορίου. Απολαύστε τα video

Απολαύστε τα video

Απ' άκρη σε άκρη, όλα τα χωριά του Ζαγορίου είναι πλήρως εναρμονισμένα με το φυσικό τοπίο, χτισμένα σύμφωνα με την παράδοση της ευρύτερης περιοχής.

Ένα από τα γραφικά Ζαγοροχώρια είναι και ο Άγιος Μηνάς, ο οποίος βρίσκεται στο Δυτικό Ζαγόρι, όπως και το Μεγάλο και Μικρό Πάπιγκο, το Μεσοβούνι, η Αρίστη και ο Βίκος.

Ο Άγιος Μηνάς, το πανέμορφο αυτό χωριό του Νομού Ιωαννίνων, είναι χτισμένο στις δυτικές πλαγιές της Τύμφης, δυτικά της Αρίστης και του Πάπιγκου και οι μόνιμοι κάτοικοι του χωριού είναι 45.   Ανήκε διοικητικά στο Δήμο Κεντρικού Ζαγορίου και από 1-1-2011 ανήκει στον ενιαίο πλέον Καλλικρατικό Δήμο Ζαγορίου.

Ο Άγιος Μηνάς, που οφείλει το όνομά του στην εκκλησία του Αγίου Μηνά, που βρίσκεται εκεί, εξαιτίας της ολοκληρωτικής καταστροφής του από τους Γερμανούς το 1943, δεν διατηρεί πάρα πολλά στοιχεία της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής της περιοχής. Κατά την περίοδο του ελληνοϊταλικού πολέμου στην  περιοχή έγιναν μάχες από τον ελληνικό στρατό, για να προασπισθεί η ελευθερία της πατρίδας μας

Το χωριό χτίστηκε το 1750 μ. Χ. και σύμφωνα με τους ιστορικούς, στη θέση του παλιά βρισκόταν η Βυζαντινή πόλη Ρευνίκο. Ήταν ένα μεγάλος οικισμός αλλά όπως αναφέρει η παράδοση ο οικισμός αυτός διαλύθηκε ύστερα από αιματηρή σύγκρουση ανάμεσα στις οικογένειες των δύο προκρίτων του χωριού, Σταμάτη και Γεραίνη. Το χωριό αρχικά ήταν κτισμένο γύρω από το οχυρωμένο ύψωμα «Καστράκι» και πιθανολογείται ότι η περιοχή χρησιμοποιούνταν ως στρατόπεδο από τον βασιλιά της Ηπείρου Πύρρο.  Η σημερινή θέση του χωριού δεν είναι εκείνη του μεγάλου οικισμού που βρισκόταν δυτικά του κάστρου και γνώρισε σημαντική ακμή την βυζαντινή εποχή.

Πρόκειται για ένα μικρό, πανέμορφο χωριό, που έχει την ίδια δομή με όλα τα άλλα Ζαγοροχώρια. Ακριβώς στη μέση του χωριού, που λέγεται μεσοχώρι, βρίσκεται η πλατεία, η οποία διαχωρίζει την άνω και κάτω πλευρά του χωριού. Τόσο στον Άγιο Μηνά όσο και στα υπόλοιπα Ζαγοροχώρια, κοντά στην πλατεία είναι πάντα η κεντρική εκκλησία του χωριού, τα καφενεία και το σχολείο ενώ εκεί οδηγούν όλοι οι δρόμοι, τα σοκάκια και τα πέτρινα καλντερίμια. Τα σπίτια είναι χτισμένα πολύ κοντά το ένα στο άλλο ενώ όλα βρίσκονται γύρω από την κεντρική πλατεία.

Στον Άγιο Μηνά Ζαγορίου μπορείτε να επισκεφτείτε την εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου, που είναι κτίσμα του 19ου αιώνα, αλλά και το ναό του Αγίου Τρύφωνα που χτίστηκε το 1871.

Το γραφικό χωριουδάκι φιλοξενεί το πανέμορφο γεφύρι του Βοϊδομάτη ποταμού ενώ στη γύρω περιοχή διακρίνονται ακόμα τα ερείπια ενός παλιού οικισμού.

Μπορεί οι κάτοικοι του Αγίου Μηνά να είναι λίγοι, ωστόσο κάθε Κυριακή, μετά τη Θεία Λειτουργία, δίνουν όλοι ραντεβού στην κεντρική πλατεία, από την οποία παρελαύνουν πριν επιστρέψουν στα σπίτια τους. Δύο μεγάλα πανηγύρια γίνονται στο χωριό κάθε χρόνο, στις 25 Μαρτίου και στις 11 Νοεμβρίου.

H εκκλησία της Ευαγγελίστριας, στη περιοχή «Καστράκι», κοντά στο χωριό Άγιος Μηνάς στο Ζαγόρι

Από τα τέλη του 16ου αιώνα στη περιοχή «Καστράκι» κοντά στο χωριό Άγιος Μηνάς στο Ζαγόρι, βρίσκεται η εκκλησία της Ευαγγελίστριας. 

Είναι σήμερα η μοναδική σωζόμενη εκκλησία, από τις πολλές που υπήρχαν στο άλλοτε ζωντανό αυτό παλιό Ζαγοροχώρι.

Ο σταυρεπίστεγος ναός κτίστηκε πιθανότατα το 1576, κάτι που αναφέρει εντοιχισμένη πλάκα στη νότια πλευρά του. Κατά άλλους το έτος κατασκευής της εκκλησίας λέγεται ότι ήταν το 1573. Όπως και να έχει φαίνεται ότι η ανέγερση του ναού έγινε λίγα χρόνια πριν το χωριό ερημωθεί εξαιτίας της αιματηρής βεντέτας που ξέσπασε ανάμεσα στις δυο πιο ισχυρές οικογένειες του.

Ο ναός της Ευαγγελίστριας έχει ιστορηθεί με μοναδικές για τη περιοχή τοιχογραφίες που είναι επηρεασμένες από τη Μακεδονίτικη τεχνική της εποχής. Στον νάρθηκα βλέπουμε, έστω και σε κακή κατάσταση, κάποια ελάχιστα δείγματα από τις σπουδαίες αυτές τοιχογραφίες.

Εξωτερικά του ναού υπήρχαν μια σειρά από κτίσματα που σήμερα μόνο ίχνη τους ανιχνεύονται. Η εκκλησία, που σύμφωνα και με εντοιχισμένη επιγραφή εντός του ναού είναι αφιερωμένη στη Θεοτόκο, πανηγυρίζει στις 25 Μαρτίου ανοίγοντας τον κύκλο των καλοκαιρινών πανηγυρικών εκδηλώσεων στην περιοχή.

Το φονικό στο γεφύρι της Κλειδωνιαβίστας Ζαγορίου, στον Βοϊδομάτη ποταμό, στα τέλη του 16ου αιώνα

Δείτε σε video το σημερινό γεφύρι της Κλειδωνιαβίστας

Η περιοχή του γεφυριού της Κλειδωνιαβίστας είναι συνδεδεμένη μ' ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα που συνέβησαν στο Ζαγόρι και που για αιώνες έμεινε χαραγμένο στην μνήμη των κατοίκων του. 

Ένα άγριο φονικό που στη συνέχεια το ακολούθησε και «βεντέτα» και που είχε ως τελικό αποτέλεσμα τη διάλυση ενός χωριού.

Τα αιματηρά γεγονότα έλαβαν χώρα στα τέλη του 16ου αιώνα με πρωταγωνιστές δυο από τις μεγαλύτερες οικογένειες του παλιού χωριού Αγίου Μηνά, που βρισκόταν κτισμένο κοντά στη περιοχή «καστράκι» (γειτονική περιοχή με το χώρο του γεφυριού). Ο Άγιος Μηνάς ήταν ένα από τα παλιά χωριά του Ζαγορίου και σύμφωνα με τον Ηπειρώτη γιατρό και ιστοριοδίφη Ιωάννη Λαμπρίδη, στους βυζαντινούς καιρούς ο πληθυσμός του οικισμού έφτανε τους 700 κατοίκους.   Πρωταγωνιστές των θλιβερών και αιματηρών επεισοδίων ήταν οι οικογένειες των Γεραίνη και Σταμάτη, προκρίτων του χωριού και αιτία κάποιοι λόγοι τιμής. 

Σύμφωνα με τα όσα αναφέρει ο Λαμπρίδης, η κόρη του Γεραίνη ξεκίνησε ντυμένη νύφη μαζί με τους οικείους της, πηγαίνοντας προς το σπίτι του γαμπρού. Τότε λέγεται ότι ο συχωριανός τους Σταμάτης, που είχε λόγους να μην επιθυμεί να γίνει ο γάμος, έχοντας μαζί του συγγενείς και φίλους του, έστησε ενέδρα στη γαμήλια πομπή την ώρα που αυτή περνούσε το γεφύρι της Κλειδωνιαβίστας. Πρόκειται βέβαια για το παλιό γεφύρι της περιοχής, που στις αρχές του 19ου αιώνα κατέρρευσε και στη θέση του το 1853 κτίσθηκε το νέο πέτρινο γεφύρι που υπάρχει ως τις μέρες μας.

Όταν η νύφη και η συνοδεία της έφτασε στη περιοχή τότε ο Σταμάτης και οι δικοί του που παραμόνευαν, τους επιτέθηκαν. Στο σημείο αυτό δόθηκε μάχη στην οποία σκοτώθηκε ο Γαιραίνης, η γυναίκα του καθώς και δυο συγγενικά τους πρόσωπα (ξαδέλφια της νύφης). Οι βιαιοπραγίες όμως δεν σταμάτησαν εδώ και τα επόμενα χρόνια τα αιματηρά επεισόδια μεταξύ των δυο οικογενειών συνεχίστηκαν. Ακόμη και οι παρεμβάσεις των Οθωμανικών αρχών δεν στάθηκαν ικανές να σβήσουν το μίσος των δυο αντιμαχόμενων πλευρών. Οι κάτοικοι του χωριού μη μπορώντας να αντέξουν τη κατάσταση το εγκατέλειψαν οριστικά. Κάποιοι από αυτούς λέγεται ότι ενσωματώθηκαν στα Κάτω Σουδενά και μάλιστα γιορτάζουν την ημέρα του Αγίου Μηνά.

Η αιματηρή συμπλοκή και τα όσα ακολούθησαν, όπως ήταν φυσικό σοκάρισαν τους κατοίκους της περιοχής και για πολλά χρόνια το σημείο του γεφυριού, ήταν στην μνήμη τους συνδεδεμένο, με τα βίαια αυτά γεγονότα. Μάλιστα κατά τα ήθη της περιοχής, τα όσα συνέβησαν εκεί καταγράφηκαν και μνημονεύονται από ένα παλιό Ζαγορίσιο τραγούδι, που μας το μεταφέρει ο Ιωάννης Λαμπρίδης στο βιβλίο του «Ζαγοριακά»: «Κοράσιο ετραγούδαγε, πέρδικα, περδικούλα μου, λέει επάνω στο γεφύρι, γιάς Γεραίνη μ΄, κόρη μ΄ γιάς, και το γεφύρι εσείσθηκε, πέρδικα, περδικούλα μου λέει, κι ο ποταμός εστάθη.... Κι το θεριό αντικρίθηκε λέει, από δεξιά καμάρα για πέστο, πέστο κόρη μου λέει, μεταδευτερωσέ το. Τι το καλό έχω να ειπώ Και να δευτερώσω; Έχασα κύριον και κυρά λέει, και δυο πρώτα ξαδέρφια».

Τα γεγονότα αυτά υπολογίζεται ότι συνέβησαν μετά το 1571, γιατί τη χρονιά εκείνη, σύμφωνα με τον Ιωάννη Λαμπρίδη, ο Γεραίνης και ο Σταμάτης έκτισαν μαζί στο χωριό τους τη «Μεγάλη εκκλησιά». Το γεγονός αυτό σύμφωνα με τον Ηπειρώτη λόγιο μαρτυρούσε επιγραφή που βρισκόταν στο πίσω μέρος της Αγίας Τραπέζης, στο ιερό του ναού. Μάλιστα στην ίδια εκκλησία μας υπήρχε κοινή εικόνα των δυο κτητόρων της όπου απεικονιζόταν φορώντας περικεφαλαία και στολή!

 Κάποιοι υποστηρίζουν ότι η διαμάχη δεν έγινε μεταξύ δυο διαφορετικών οικογενειών αλλά μεταξύ δυο απογόνων της ίδιας οικογένειας, του Γεραίνη Σταμάτη.

Δείτε video από τον Βοϊδομάτη ποταμό

Το σημερινό γεφύρι της Κλειδωνιαβίστας. στο Βοϊδομάτη

Στο τέλος της χαράδρας του ποταμού Βοϊδομάτη, όταν αυτός συναντά τον κάμπο της Κονίτσης, ανάμεσα στο πλούσιο πλατανόδασος της περιοχής βρίσκεται το «γεφύρι της Κλειδωνιαβίστας».

Είναι επίσης γνωστό ως «γεφύρι της Κλειδωνιάς» αλλά και ως «γεφύρι του Βοϊδομάτη».

Στο σημείο αυτό του ποταμού, προϋπήρχε από τους βυζαντινούς χρόνους μια παλιότερη γέφυρα η οποία είχε συνδεθεί μ' ένα φονικό επεισόδιο που έγινε εκεί μεταξύ δυο οικογενειών της περιοχής και είχε σαν αποτέλεσμα να εγκαταλειφτεί ένα ολόκληρο χωριό.

Με τον καιρό το παλιό αυτό γεφύρι καταστράφηκε και το 1844 χάρη σε χορηγία κάποιου Μπεζέργιαννη, επιχειρήθηκε να κτιστεί στη περιοχή ένα νέο γεφύρι.

Όμως η νέα αυτή κατασκευή δεν είχε τύχη και έτσι γρήγορα κατέρρευσε.

Τελικά η λύση δόθηκε λίγα χρόνια αργότερα, το 1853.

Την χρονιά εκείνη η Μπαλζίκ Χανούμ, σύζυγος του Μακήλ Πασά, διέθεσε τα απαιτούμενα χρήματα (37.000 γρόσια) και κατασκευάστηκε στη περιοχή ένα νέο, θαυμάσιο, μονότοξο, πέτρινο γεφύρι με άνοιγμα περίπου 20 μέτρων και ύψος που ξεπερνά τα 9 μέτρα.

Στο πλαϊνά του πετρόκτιστου καταστρώματος του υπάρχει χαμηλό προστατευτικό στηθαίο.

Στη βάση που βρίσκεται στην αριστερή όχθη του ποταμού διακρίνεται μια τετράγωνη εσοχή. Εκεί λέγεται ότι παλιότερα ήταν τοποθετημένη η εικόνα κάποιου Αγίου, προστάτη του γεφυριού.

Από τότε, τα μέσα του 19ου αιώνα ως και σήμερα το πέτρινο γεφύρι της Κλειδωνιαβίστας παραμένει λειτουργικό και κοσμεί με την παρουσία του τη περιοχή.

Αποτελεί συνήθη τουριστικό προορισμό και δίπλα από αυτό αρχίζει ένα από τα ωραιότερα μονοπάτια, που περνά παράλληλα από τις όχθες του ποταμού και διασχίζει κατά μήκος τη χαράδρα του.