71 χρόνια απο την φονική μάχη της Μενίνας Παραμυθιάς, στις 17 και 18 Αυγούστου 1944.

Η Μάχη της Μενίνας Παραμυθιάς στις 17 και 18 Αυγούστου 1944 ηταν απο τις πιο φονικές της κατοχής στην Ήπειρο. Το σημείο της Μενίνας ηταν θέση κλειδί λόγω της συγκοινωνιακής θέσεως, ανάμεσα Ηγουμενίτσα- Γιάννινα, και οι Γερμανοί με τους συνεργάτες τους Τουρκοαλβανοτσιάμηδες, το είχαν μετατρέψει σε εξαιρετικά ισχυρό οχυρό. Οπως έγραφε στον Πρωϊνό Λόγος ο Χρήστος Γκόγκας οι κεντρικές λιθόκτιστες οικίες του είχαν μεταβληθεί σε συγκροτήματα οχυρών με σοβαρότατες αποθήκες πυρομαχικών η κάθε μία. Τα πολυβολεία των γύρω λόφων, το εχθρικό πυροβολικό σε συνδυασμό με τη μεγάλη δύναμη πυρός. Εκεί ήταν στρατοπεδευμένο ένα τάγμα Γερμανικού στρατού 250 ανδρών, με συνεργάτες και βοηθούς πάνω από 500 τουρκοτσιάμηδες. Αυτό το απόρθητο φρούριο οι αντάρτες του Ζέρβα που αποτελούσαν τη Χ Μεραρχία με Διοικητή το Συνταγματάρχη Καμάρα, έλαβαν Διαταγή από το Συμμαχικό Στρατηγείο Μέσης Ανατολής να επιτεθεί εναντίον του με αντικειμενικό σκοπό την προσβολή και εξουδετέρωση της Γερμανικής φρουράς, τη μεταφορά των μεγάλων ποσοτήτων πυρομαχικών στην Παραμυθιά, και τη τελεία καταστροφή κάθε πολυβολείου. Η ημερομηνία επιθέσεως ορίστηκε, ύστερα από σύσκεψη των ηγετών των ανταρτών τα χαράματα της 17ης Αυγούστου. Πράγματι την 5.15 πρωϊνήν και ενώ σήμανε εγερτήριο ο Γερμανός σαλπιγκτής, δίνει το σύνθημα ο Διοικητής της Μεραρχίας για ένα θανάσιμο εγερτήριο με καταιγιστικές ομοβροντίες όλμων, πολυβόλων, όπλων, και ενός αντιαρματικού πυροβόλου που διέθεταν, λάφυρο από άλλες μάχες με Γερμανούς. Τα Γερμανοτουρκοτσιάμικα τμήματα αιφνιδιάστηκαν πριν ακόμα εγερθούν από τον ύπνο τους και έτρεχαν να καταλάβουν μια οποιαδήποτε θέση. Ακολούθησαν στιγμές τραγικές, με πείσμα αφάνταστο, τόσο των ανταρτών του Καμάρα, όσο και των αμυνομένων Γερμανοτσιάμηδων. Οι αντάρτες ήταν αποφασισμένοι να φέρουν σε πέρας το δύσκολο σκοπό τους. Έτσι μέχρι την 8.30 πρωϊνή της ημέρας εκείνης όλες οι εξωτερικές φρουρές είχαν εξουτερωθεί και η άμυνα περιορίζονταν στο κεντρικό οχυρό τους, σε έναν αγώνα μέχρις εσχάτων, με την ελπίδα ότι θα καταφθάσουν ενισχύσεις από τα Γιάννινα και την Ηγουμενίτσα. Το κεντρικό φρούριο ήταν απόρθητο και έτσι οι αντάρτες μετέφεραν πολύ πλησίον σε αυτό με τα χέρια το αντιαρματικό πυροβόλο τους και η μεταφορά αυτή κόστισε θύματα πολλά. Η αγριότητα της μάχης ήταν πρωτόγνωρη. Μεταξύ των πρώτων νεκρών μάλιστα ήταν και ο Άγγλος Ταγματάρχης Δαυίδ Ουάλλας που πολεμούσε μαζι με τις Ελληνικές δυνάμεις και ο οποιος κηδευτηκε στην Παραμυθιά στο νεκροταφείο της Παναγίας. Ο Δαυίδ Ουάλλας αποτελεί ακομα και σήμερα ταμπού για την τοπική κοινονία και αμφιλεγομενη προσωπικότητα, καθώς θεωρείται απο άλλους ως φιλέλληνας πατριωτης και απο άλλους ως πράκτορας των Αγγλων και ελπιζουμε συντομα να υπάρξει η ωριμότητα να αναλυθεί απο ιστορικούς και ερευνητές, η παρουσια του στην περιοχή. Το σίγουρο ειναι ένα. Ο Δαυίδ Ουάλλας έπεσε μαχομενος ηρωικά για την απελευθέρωση της περιοχής μας. Στο ιστορικό της μάχης, αναφέρει επισης ο Χρήστος Γκόγκας: Οι αξιωματικοί των τμημάτων μας αποδεκατίζονται και το βράδυ της 17ης Αυγούστου ο αγώνας φαίνονταν στάσιμος. Οι αξιωματικοί των ανταρτών μας έλαβαν διαταγή να κρατήσουν τις θέσεις που είχαν καταλάβει και την επομένη, 18 Αυγούστου να επαναλάβουν τις επιθέσεις και κυρίως να καταστρέψουν με το αντιαρματικό τους πυροβόλο το κεντρικό κτιριακό φρούριο, στόχος που επιτεύχθηκε και οι φρουροί των κεντρικού κτιρίου στις 14.30 αναγκάζονται να υψώσουν λευκή σημαία. Εξέρχονται με τα χέρια ψηλά και παραδίνονται στα πρώτα ανταρτικά τμήματα που είχαν πλησιάσει. Ο αγώνας κατέπαυσε. Ο αντικειμενικός σκοπός εκπληρώθηκε. Τα ανταρτικά τμήματα επιδόθηκαν στη μεταφορά του πολεμικού υλικού και την καταστροφή όσων ήταν αδύνατη η μεταφορά. Το έργο αυτό κράτησε μέχρι το μεσημέρι της 19ης Αυγούστου οπότε όλα τα τμήματά μας αποσύρθηκαν στις θέσεις εξορμήσεως κατά το σχέδιο του Γενικού Αρχηγείου. Σε αυτή την μάχη διακρίθηκε το τμήμα υπό τον Συνταγματάρχη Ηλία Κάτσιο,το οποίο εμπόδισε τους Γερμανούς να βοηθήσουν την φρουρά της Μενίνας.Ο Ηλίας Κάτσιος είχε συλληφθεί το 1941 απο αλβανοτσάμηδες και είχε βασανισθεί. Αργότερο συγκρότησε ένοπλο τμήμα και εντάχθηκε στο ΕΑΜ. Διαφώνησε με την πολιτική του και εντάχθηκε στον ΕΔΕΣ, όπου ανέλαβε την διοίκηση του 26ου Συντάγματος. Οι συγγενείς του στο Παλαιοχώρι υπέστησαν τα πάνδεινα απο τους ελασίτες αλλά η εθνική τους στάση δεν άλλαξε ποτέ. Πρός τιμή του ΕΔΕΣ οι αιχμάλωτοι μεταφέρθηκαν στην Αίγυπτο και οι τραυματίες έτυχαν της ανάλογης φροντίδας. Η μάχη της Μενίνας ήταν πολύνεκρη και για τα δύο μέρη. Οι απώλειες του εχθρού ήταν ασυγκρίτως ανώτερες των δικών μας. Καταμετρήθηκαν 87 νεκροί Γερμανοτσιάμηδες, τραυματίες 48 και αιχμάλωτοι 100. Ήτοι το σύνολο απωλειών του εχθρού ανήλθε στους 235. Καταστράφηκαν στη διάρκεια της μάχης 35 αυτοκίνητα, 1 πυροβόλο των 75 και 3.000 βλήματα διαφόρων διαμετρημάτων. Στα χέρια των ανταρτών μας περιήλθαν ανέπαφα 6 αυτοκίνητα, 1 πυροβόλο των 75 με 350 βλήματα, 6 ποδήλατα, 2 μοτοσυκλέτες, 200 άλογα, άφθονο τηλεφωνικό και υγειονομικό υλικό. Αλλά και οι δικές μας απώλειες ήταν σημαντικές. Νεκροί 25 και τραυμαματίες 31, Τα ονόματα των νεκρών μας είναι γραμμένα στην επιτύμβια στήλη που η ευγνωμοσύνη των Ελλήνων έστησε εκεί στον τόπο της μεγάλης θυσίας. Ο Χρήστος Γκόγκας γράφει στον επίλογο: Εκεί λοιπόν στον τόπο αυτής της θυσίας προστρέχουν κάθε Αύγουστο όσοι ζούν ακόμα και θυμούνται τις ηρωικές εκείνες εξάρσεις της Ελληνικής ψυχής, που ντρόπιασαν τους Ούνους και τους Τουρκοτσιάμηδες και όσοι νέοι βρεθούν θα αφήσουν ένα λουλούδι ευγνωμοσύνης σʼ αυτούς που σφράγισαν με το αίμα τους την απελευθέρωση της Θεσπρωτίας, αλλά και όλης της Ελλάδας μας. Το βίντεο που ακολουθεί είναι από την ΕΡΤ και την εκπομπή η ΕΡΤ στην Ελλάδα. Ακούγονται περιγραφές από εν ζωή Έλληνες μαχητές, απο την μάχη της Μενίνας Παραμυθιάς.

Δείτε το ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ



www.paramythia-onlive.gr