Σάββατο 23 Μαΐου 2015

Κεφαλοχώρι - Λυκόραχη (Λούψικο) Μαστοροχωρίων Κόνιτσας. Απολαύστε τα video




Απολαύστε τα video

























Κεφαλοχώρι-Λυκόραχη
Το Κεφαλοχώρι βρίσκεται στα βόρεια του Νομού Ιωαννίνων, στα όρια Ηπείρου-Μακεδονίας. Ανήκει στα περίφημα Μαστοροχώρια, χτισμένο μέσα στην απαράμιλλη ομορφιά της ηπειρώτικης φύσης, στη σμίξη του παραπόταμου της Λυγερής (Ντιβόϊκα) με το ποτάμι του Σαραντόπορου, εκεί που καταλήγουν τα νερά των Άνω και Κάτω Αρενών.
Λόγω της θέσης του, δίπλα στο 98ο χλμ. της εθνικής οδού Ιωαννίνων-Κοζάνης, σε απόσταση 35 χλμ. από την Κόνιτσα, 57 χλμ. από την Καστοριά και 65 χλμ. από τα Γρεβενά, το Κεφαλοχώρι ενδείκνυται για διαμονή, ως ιδανική βάση για εξορμήσεις στα όμορφα γειτονικά χωριά, καθώς και για φυσιολατρικές διαδρομές στην παρθένα φύση των βουνών που το περικλείουν, του ιστορικού Γράμμου και του Σμόλικα.
Είναι κτισμένο στην κοίτη του ρέματος Ντιβόϊκα, σε υψόμετρο 720μ, πολύ κοντά στην εθνική οδό. Απέχει 34,7 km από την Κόνιτσα. Πρόκειται για έναν  νεοσύστατο οικισμό, του οποίου οι κάτοικοι προέρχονται από τη γειτονική και εγκατελειμένη πλέον Λυκόραχη (Λούψικο). Το Κεφαλοχώρι είναι ένα από τα πιο οργανωμένα και  παραγωγικά χωριά της περιοχής της Κόνιτσας.











Ιστορική/Πληθυσμιακή εξέλιξη

Το έτος 1973 οι κάτοικοι του Κεφαλοχωρίου αναγκάστηκαν να μετοικήσουν από τον οικισμό της Λυκόρραχης ή Λούψικου, που βρίσκεται σε απόσταση  5 χιλιόμετρων βορειότερα του σημερινού οικισμού, λόγω κατολισθήσεων. Έτσι, η ιστορία του Kεφαλοχωρίου είναι άρρηκτα  συνδεδεμένη με τη Λυκόρραχη.
Το παλιό Λούψικο αναγνωρίσθηκε σε Κοινότητα το 1919, μετονομάστηκε  σε Λυκόρραχη το 1928, μεταφέρθηκε στη νέα, σημερινή του θέση το 1973 και μετονομάσθηκε εκ νέου σε  Κεφαλοχώρι το 1975.
Η πληθυσμιακή εξέλιξη του, με βάση τις επίσημες απογραφές, έχει ως εξής:

Έτος Κάτοικοι
1920 124
1928 299
1940 454
1951 81
1961 245
1971 199
1981 237
1991 200
2001 312
2011 153

Το Κεφαλοχώρι σήμερα

Το Κεφαλοχώρι θεωρείται από τα πιο παραγωγικά χωριά του Δήμου Κόνιτσας. Χτισμένο δίπλα στην εθνική οδό Ιωαννίνων-Κοζάνης (μέσω Νεάπολης), ξεχωρίζει από τα υπόλοιπα χωριά του δήμου ως προς τη ρυμοτομία του, τους φαρδείς δρόμους και τα πεζοδρόμια, τις ευρύχωρες πλατείες, τα νεόκτιστα σπίτια με τις αυλές και τα κηπάρια, τα οποία δίνουν εικόνα νοικοκυρεμένου χωριού.

Στο Κεφαλοχώρι λειτουργούν Νηπιαγωγείο και Δημοτικό Σχολείο, τα οποία  καλύπτουν τις ανάγκες της ευρύτερης περιοχής. Τα νεόδμητα κτίρια του Δημοτικού Σχολείου,  του πρώην  Κοινοτικού Καταστήματος, της κεντρικής  Εκκλησίας και η πλατεία με το Ηρώο, το άγαλμα της Αγρότισσας και το καφενείο συνθέτουν το πνευματικό, θρησκευτικό και κοινωνικό κέντρο. 
Νότια του κέντρου του χωριού, δίπλα από μια δεύτερη πλατεία συνυπάρχουν παραδοσιακές ταβέρνες και ιδιωτικός Ξενώνας, στα οποία επισκέπτες και ταξιδιώτες μπορούν να δεχθούν μια ξεχωριστή φιλοξενία και να απολαύσουν τα ντόπια οικολογικά προϊόντα, καθώς κύρια απασχόληση των κατοίκων του Κεφαλοχωρίου είναι η κτηνοτροφία, στην οποία δραστηριοποιούνται κυρίως νέοι άνθρωποι, μεταδίδοντας στον επισκέπτη μήνυμα αισιοδοξίας.

Επαγγελματική δραστηριότητα 

Η Λυκόρραχη παλαιότερα, αλλά και το Κεφαλοχώρι διατήρησαν την κτηνοτροφική ταυτότητα σε όλες τις ιστορικές περιόδους. Μπορεί να παρατηρήθηκε κατά την εμφύλιο περίοδο δραματική μείωση πληθυσμού με τη μετακίνηση του σε χώρες της προσφυγιάς, και στη συνέχεια να ακολούθησε η δεκαετία του '60 με το  ρεύμα της αστικοποίησης και της μετανάστευσης, αλλά κύριο μέρος του πληθυσμού του συγκρατήθηκε στο χωριό. Κι αυτό οφείλεται αποκλειστικά στην κτηνοτροφική δραστηριότητα. Το Κεφαλοχώρι σήμερα θεωρείται το πιο παραγωγικό κτηνοτροφικό χωριό των Μαστοροχωρίων. Στα βοσκοτόπια του εκτρέφονται πέντε μονάδες με βοοειδή και έξι κοπάδια με αιγοπρόβατα. Διατηρείται επίσης μελισσοκομική μονάδα, και παράγεται από τα αγριολούλουδα και βότανα της περιοχής μέλι εξαιρετικής ποιότητας και γευστικότητας. Δραστηριοποιούνται επαγγελματίες ταβερνιάρηδες με καταστήματα οικογενειακού χαρακτήρα, όπου διατίθενται οινομαγειρέματα ντόπιας παραγωγής και οικολογικής προέλευσης. Λειτουργεί νεόδμητος ξενώνας ανταποκρινόμενος στις σύγχρονες προδιαγραφές. Ακόμη, δραστηριοποιείται εμπορικά επιχείρηση με οικοδομικά και αδρανή υλικά, ενώ υπάρχει και έδρα ταξί. Αξίζει η αναφορά και στους επαγγελματίες χωριανούς του παρακείμενου οικισμού της Θεοτόκου. Εκεί, πάνω στην εθνική οδό κάθε διερχόμενος μπορεί να σταματήσει για καφέ και να προμηθευτεί εδέσματα από το εκθετήριο ντόπιων οικολογικών προϊόντων.












Το σχολείο του Κεφαλοχωρίου

Στο Κεφαλοχώρι λειτουργούν Δημοτικό Σχολείο και Νηπιαγωγείο, τα οποία καλύπτουν τις εκπαιδευτικές ανάγκες της ευρύτερης περιοχής, εξυπηρετώντας και τα γειτονικά χωριά Πυρσόγιαννη, Βούρμπιανη, Πληκάτι κι Επταχώρι Καστοριάς, από και προς τα οποία οι μαθητές μετακινούνται με ταξί μισθωμένα για το σκοπό αυτό από το Δήμο Κόνιτσας.  
Αρχικά, από τη μεταφορά του οικισμού στη νέα θέση το 1973, το σχολείο στεγαζόταν σε διάφορους ιδιωτικούς χώρους, έως το 1990 όταν, χάρη στις επίμονες εικοσαετείς προσπάθειες των πρώην κοινοτικών αρχών και φορέων, κατασκευάστηκε σύγχρονο κτήριο στο οποίο συστεγάζονται έκτοτε Δημοτικό Σχολείο και Νηπιαγωγείο. Ατυχώς, η λειτουργία του νέου διδακτηρίου συνέπεσε με το ρεύμα εσωτερικής μετανάστευσης, και ο αριθμός των μαθητών άρχισε να φθίνει. Ακολούθησε, ωστόσο, η απρόσμενη εγκατάσταση στην περιοχή των οικονομικών μεταναστών από τη γειτονική Αλβανία, γεγονός το οποίο ενίσχυσε το μαθητικό δυναμικό, καθώς ακόμη και σήμερα από τους 15 μαθητές του σχολείου και τους 4 του Νηπιαγωγείου κατά το τρέχον σχολικό έτος, το μεγαλύτερο ποσοστό έχει καταγωγή από την εν λόγω χώρα. 
Η ευλόγως χρονοβόρα διαδικασία προσαρμογής των παιδιών αυτών σε ένα νέο κοινωνικό και σχολικό περιβάλλον, η ελλιπής γνώση της γλώσσας, η αβεβαιότητα της διαμονής των οικογενειών τους και οι γενικότερες συνθήκες διαβίωσης δυσχεραίνουν αναπόφευκτα την εκπαίδευσή τους. Τα παραπάνω προβλήματα μπορεί να αντιμετωπίσθηκαν νομοθετικά από την πολιτεία, αλλά το κύριο βάρος επωμίστηκαν οι δάσκαλοι, οι οποίοι έπρεπε να προσαρμοσθούν στις ιδιαίτερες εκπαιδευτικές συνθήκες που προκαλούνται από αυτή τη μείξη εθνικοτήτων, πολιτισμών και βιωτικών επιπέδων, δίνοντας, κατ'ακριβή διατύπωση της νυν εκπαιδευτικού, «έμφαση στην κατανόηση της διαφορετικότητας, στην ανάπτυξη της ενσυναίσθησης μεταξύ των μαθητών, και στην εμφύσηση ενός διαπολιτισμικού και αντιρατσιστικού μοντέλου εκπαίδευσης.»

Με τα παραπάνω κριτήρια το δημοτικό σχολείο Κεφαλοχωρίου χαρακτηρίζεται διαπολιτισμικό, και μέχρι το έτος 2010 ήταν διθέσιο και ολοήμερο. Με την έλευση της οικονομικής κρίσης και τη δυσμενή επίδρασή της και στον τομέα της εκπαίδευσης με συρρίκνωση των κρατικών κονδυλίων, το σχολείο μετατράπηκε σε μονοθέσιο, δηλαδή διαθέτει μόνο έναν εκπαιδευτικό που διδάσκει όλες τις τάξεις, ενώ μεγάλο κομμάτι της μαθησιακής διαδικασίας αποτελούν οι εργασίες που οι μαθητές αναλαμβάνουν να διεκπεραιώσουν μόνοι τους. Το σχολείο φέτος διαθέτει κι εκπαιδευτικό παράλληλης στήριξης.
Πέραν των προαναφερομένων συνθηκών, το Σχολείο και το Νηπιαγωγείο έχουν ν' αντιμετωπίσουν περαιτέρω και τα γραφειοκρατικά διοικητικά προβλήματα που ταλανίζουν το εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας, όπως τη μεγάλη καθυστέρηση τοποθέτησης των εκπαιδευτικών στην έναρξη του σχολικού έτους, με αποτέλεσμα προβλήματα στην κάλυψη της διδακτέας ύλης, και την έλλειψη οικονομικών πόρων προκειμένου να παιδιά να μην περιορίζονται στις στοιχειώδεις υλικοτεχνικές υποδομές, αλλά να έχουν πρόσβαση σε κοινωνικές και εκπαιδευτικές δομές, όπως η υγεία, και σε παραστάσεις κι ερεθίσματα πολιτιστικού ενδιαφέροντος. 
Επιβάλλεται, λοιπόν, οι φορείς του διευρυμένου Δήμου Κόνιτσας να λάβουν υπ' όψιν τους τις παραπάνω αντιξοότητες, τις εδαφολογικές και καιρικές συνθήκες του ορεινού της περιοχής, και να καταβάλουν συλλογική προσπάθεια ώστε να δοθούν πρόσθετα κίνητρα σε δασκάλους, γονείς και παιδιά για να προσφέρουν, να παράγουν και να μορφώνονται αντιστοίχως με καλύτερες προοπτικές.  
Δημοτικό Σχολείο - Νηπιαγωγείο Κεφαλοχωρίου
Τηλέφωνο επικοινωνίας: 26550 81219
Διοικητικά.
Το Κεφαλοχώρι υπήρξε αυτόνομη κοινότητα και, λόγω θέσης, κέντρο των Μαστοροχωρίων για αρκετά χρόνια. Απο το 1999 με την εφαρμογή του προγράμματος "Καποδίστριας" ενσωματώθηκε στο Δήμο Μαστοροχωρίων που περιελάμβανε όλα τα χωριά της περιοχής, με διοικητικό κέντρο την Πυρσόγιαννη. Απο το 2010 με την εφαρμογή του προγράμματος "Καλλικράτης" τα Μαστοροχώρια εντάχθηκαν στον νέο και διευρυμένο Δήμο Κόνιτσας, με διοικητικό κέντρο την ομώνυμη κωμόπολη.

Στους παρακάτω συνδέσμους μπορείτε να παρακολουθήσετε τις διοικητικές μεταβολές που έχουν καταγραφεί για το χωριό:

Βασιλικό διάταγμα (ΦΕΚ 184Α - 19/8/1919), Σύσταση της κοινότητας Λούψικου. Ο οικισμός ορίζεται έδρα της κοινότητας.
ΦΕΚ 199Α - 13/06/1926, Ο οικισμός Δέντσικον αποσπάται από την κοινότητα Δεντσίκου και προσαρτάται στην κοινότητα Λούψικου.
ΦΕΚ 412Α - 22/11/1926, Ο οικισμός Δέντσικον αποσπάται από την κοινότητα Λούψικου και ορίζεται έδρα της κοινότητας Δεντσίκου.
ΦΕΚ 81Α - 14/5/1928, Ο οικισμός Λουψίκου μετονομάζεται σε Λυκόρραχη.
ΦΕΚ 348Α - 22/12/1976, o οικισμός Κεφαλοχώρι προσαρτάται στην κοινότητα Λυκορράχης.
ΦΕΚ 172Α - 20/6/1977, Μεταφέρεται η έδρα της κοινότητας από τον οικισμό Λυκόρραχη στον οικισμό Κεφαλοχώρι.
ΦΕΚ 129Α - 17/08/1978, Η κοινότητα μετονομάζεται σε κοινότητα Κεφαλοχωρίου.
ΦΕΚ 882Β - 6/6/1993, Ο οικισμός της Λυκόρραχης καταργείται και προσαρτάται στον οικισμό Κεφαλοχώρι της κοινότητας Κεφαλοχωρίου, βάση της απογραφής πληθυσμού της 17/3/1991.
ΦΕΚ 244Α - 4/12/1997, Ο οικισμός Κεφαλοχώρι αποσπάται από την κοινότητα και προσαρτάται στο δήμο Μαστοροχωρίων (Πρόγραμμα Καποδίστριας). Η κοινότητα καταργείται.
ΦΕΚ 87Α - 7/6/2010Κατάργηση του Δήμου Μαστοροχωρίων και προσάρτισή του στον νεοσύστατο Δήμο Κόνιτσας (πρόγραμμα Καλλικράτης).
Χλωρίδα - Γεωμορφολογία
Η συνολική έκταση του χωριού ανέρχεται σε 30.000 στρέμματα. Από αυτά, τα 17.000 έχουν χαρακτηρισθεί από το έτος 1930, με απόφαση του Διοικητικού Δικαστηρίου του Υπουργείου Γεωργίας, ως δασική κοινοτική έκταση, αφού κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας τελούσαν υπό καθεστώς ελεύθερης εκμετάλλευσης και νομής από τους κατοίκους του χωριού. Η χλωρίδα αποτελείται από βελανιδιές, έλατα, πεύκα, οξυές και ποικίλη θαμνώδη βλάστηση. Η υπόλοιπη έκταση είναι κυρίως χέρσα πρώην αγροτική γη που έχει μετατραπεί σε βοσκοτόπους. Υπολογίζεται ότι σήμερα η καλλιεργήσιμη έκταση ανέρχεται περίπου σε 500 στρέμματα.
 Ως προς τη μορφολογία του εδάφους, η έκταση εντάσσεται στο γενικότερο γεωλογικό σχηματισμό της ζώνης της Πίνδου, με κύριο χαρακτηριστικό την ύπαρξη του φλύσχη και δευτερευόντως των οφιολίθων. Ιδιαίτερη αναφορά αξίζει στους κεραμόχρωμους - σκουροκόκκινους λεπτοπλακώδεις - λεπτοστρωματώδεις κερατόλιθους, σε εναλλαγή με λεπτά στρώματα από αργιλικούς σχιστόλιθους και ψαμμίτες σε μικρότερο ποσοστό, που απαντώνται σε πολύ μικρή έκταση δυτικά του οικισμού της παλιάς Λυκόρραχης.

Γειτονικά χωριά. 

Το Κεφαλοχώρι βρίσκεται στο κέντρο των Μαστοροχωρίων και επάνω στον οδικό άξονα που συνδέει τα Ιωάννινα με την Καστοριά και τα Γρεβενά. Αυτή η θέση του χωριού επιτρέπει στους κατοίκους και τους επισκέπτες να έχουν άμεση και γρήγορη πρόσβαση στα γειτονικά Μαστοροχώρια. Σε μικρή χρονικά απόσταση βρίσκονται τα χωριά Πλαγιά, Δροσοπηγή, Λαγκάδα, Θεοτόκος, αλλά και η πρωτεύουσα του Καποδιστριακού δήμου Μαστοροχωρίων, το χωριό Πυρσόγιαννη

Πρόσβαση. Για να έρθετε στο Κεφαλοχώρι απο την ΑΘήνα, υπάρχουν δύο κύριες διαδρομές που μπορείτε να ακολουθήσετε:

Α' διαδρομή (απόσταση περίπου 489 χιλιόμετρα, εκτιμώμενος χρόνος 5 ώρες και 55 λεπτά):
- Απο Αθήνα κατευθύνεστε επι της ΕΟ Αθηνών-Λαμίας προς Λαμία.
- Στο 206ο χιλιόμετρο στρίβετε με κατεύθυνση προς Καρδίτσα/Τρίκαλα
- Ακολουθείτε τη διαδρομή μέχρι τα Τρίκαλα και απο εκεί κατευθύνεστε προς Καλαμπάκα
- Μετά την Καλαμπάκα ακολουθείτε το δρόμο προς Γρεβενά
- Ακολουθείτε την επαρχιακή οδό Γρεβενών - Πενταλόφου μέχρι το Πεντάλοφο
- Στο Πεντάλοφο εισέρχεστε στην ΕΟ Κοζάνης - Ιωαννίνων και μετά απο 32 χιλιόμετρα έχετε φτάσει στο Κεφαλοχώρι











Ιστορία Κεφαλοχωρίου.
Η ιστορία του Κεφαλοχωρίου είναι συνέχεια της παλιάς Λυκόρραχης (Λούψικο). Η μετονομασία του χωριού απο Λούψικο σε Λυκόρραχη έγινε το 1928 με απόφαση της πολιτείας, στο πλαίσιο της γενικότερης πολιτικής αντικατάστασης ή απόδοσης στα ελληνικά των σλάβικων και τούρκικων τοπωνυμιών. Ως πιθανότερη ερμηνεία της ονομασίας «Λούψικο» (Λούψ΄κο), έγινε δεκτό οτι προέρχεται από το λατινικό «lupus», δηλαδή λύκος, στο οποίο προστέθηκε η κατάληξη -ικο-, και με μετατροπή της συλλαβής -πι- ή -που- σε διπλό -ψ-. Ονομασία η οποία, σε συνδυασμό με τα αρκετά σλάβικα τοπωνύμια, μαρτυρούν ότι στο Λούψικο, όπως και σε άλλα εδάφη της ευρύτερης περιοχής, και κατ'επέκταση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, εγκαταστάθηκαν κατά τον 7ο αιώνα σλάβικα φύλα, τα οποία αφομοιώθηκαν από την οργανωμένη πολιτική του Βυζαντίου.    
Ανάμεσα στα ελληνικά και σλάβικα τοπωνύμια του χωριού απαντώνται επίσης και αλβανικά και βλάχικα. Άλλη μια ένδειξη για τις σχέσεις γειτνίασης και την εγκατάσταση των βλαχόφωνων ημινομαδικών και νομαδικών πληθυσμών στην περιοχή κατά τον 13ο μ.Χ. αιώνα, με τις επακόλουθες πολιτισμικές αλληλεπιδράσεις και επιρροές.


Για την προαναφερόμενη χρονολογική περίοδο, της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και μέχρι της ίδρυσης του Ελληνοβυζαντινού κράτους του Δεσποτάτου της Ηπείρου, δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία αναφοράς. Ωστόσο, σε αυτή την ενότητα τεκμηριώνονται τα σημαντικότερα ιστορικά γεγονότα  του τόπου μας

Aρχαιότητα. Ρωμαϊκή εποχή - Αρχαιολογικά ευρήματα.

Η αγροτική ζωή έχει τις καταβολές στην αρχαιότητα, καθώς στον νέο οικισμό κατά την εκτέλεση χωματουργικών εργασιών για την ανέγερση του κτιρίου του Δημοτικού Σχολείου βρέθηκαν πήλινα αγγεία με απανθρακωμένους καρπούς, τα οποία χρονολογούνται περίπου το 150 με 250 μ.Χ.. Οι ενδείξεις αυτές μαρτυρούν ότι στο χώρο υπήρχε γεωργοκτηνοτροφικός οικισμός, ο οποίος πρέπει να συνδέεται με την παραπλήσια διέλευση της Εγνατίας οδού της ίδιας εποχής, και ενισχύονται απο τα ευρήματα πήλινου δικτύου ύδρευσης και ίχνη πυράς. Επίσης στο κέντρο του νέου οικισμού, το έτος 1974, κατά τη θεμελίωση της κεντρικής εκκλησίας των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης ανακαλύφθηκαν και εξερευνήθηκαν από την Αρχαιολογική Υπηρεσία Ρωμαϊκοί κεραμοσκεπείς τάφοι. Περιείχαν νομίσματα, γυάλινα, μεταλλικά κτερίσματα και γεωργικά εργαλεία.
Τουρκοκρατία.
Ο οικισμός της Λυκόρραχης αποτελούσε έναν από τους τρεις οικισμούς που βρίσκονταν στις πλαγιές κάτω από τις Αρένες, νότια του Γράμμου. Οι άλλοι δύο οικισμοί, της Ράμουστας ή Ράμστας και του Μεσοχωρίου, καταστράφηκαν από τις ληστρικές επιδρομές Τουρκαλβανών - Κολωνιατών στα μέσα του 18ου αιώνα.


Το Λούψικο, μέχρι την υποταγή του στον Κολωνιάτη μπέη Σιούμπαση στις αρχές του 18ου αιώνα, διατηρούσε την αυτονομία του. Οι κάτοικοι υποχρεώθηκαν να υποβάλονται στη δυσβάστακτη φορολογία του γεωμόρου στα γεωργικά προϊόντα και στο 1/3 των κτηνοτροφικών και μελισσοκομικών προϊόντων, και η ζωή τους κατέστη μαρτυρική. Το χωριό απέκτησε πάλι την αυτονομία του στα τέλη του 18ου αιώνα χάρη στο Γούσια Λούψικα - Σδούκο (1760-1840). Ο Γούσιας είχε καταταγεί στον Τουρκικό στρατό, και λόγω ανδραγαθημάτων προήχθη στο βαθμό του Ταγματάρχου (Μπίμπαση). Με την αποστρατεία του και την απονομή του παράσημου της Χείρας του Μωάμεθ, ζήτησε από το Σουλτάνο Φιρμάνι (Αυτοκρατορικό Διάταγμα) να επανέλθει το Λούψικο στην προγενέστερη κατάσταση, να αναγνωρισθεί ως ιδιόκτητο. Κατ' αυτόν τον τρόπο το χωριό έγινε κεφαλοχώρι, κι ο Γούσιας Λούψικας αγαπήθηκε και ανακηρύχθηκε στις συνειδήσεις των συγχωριανών του ευεργέτης. Η αίγλη του επεκτάθηκε σ' όλη την περιοχή κι απέκτησε επιρροή στα εκάστοτε όργανα των τουρκικών διοικήσεων, συμβάλλοντας έτσι στην ευημερία και ειρηνική διαβίωση των κατοίκων του χωριού. 

Ελληνο-Ιταλικός πόλεμος.

Σημαντικός σταθμός στην ιστορία του Κεφαλοχωρίου είναι οι πρώτες ημέρες του Ελληνοϊταλικού Πολέμου. Συγκεκριμένα, την 1η Νοεμβρίου 1940 ο Ελληνικός Στρατός επιτέθηκε και εξολόθρευσε Ιταλική φάλαγγα εφοδιασμού, τριακοσίων περίπου στρατιωτών, η οποία είχε στρατοπεδεύσει εντός του οικισμού, κι ανήκε στην Μεραρχία Αλπινιστών Τζούλια.  Είχε προηγηθεί τις πρωινές ώρες η αναγνώριση από ομάδα του Ιππικού. Με τα πρώτα πυρά οι Ιταλοί αιφνιδιάσθηκαν και κατέφυγαν, προκειμένου να διασωθούν, εντός των οικιών της Λυκόρραχης. Η Ίλη των τεσσάρων ουλαμών, με επικεφαλής τον Ίλαρχο Δημήτριο Γεωργιάδη, και ο 5ος και 9ος Λόχος του Μ. Αποσπάσματος, με επικεφαλής τον υποδιοικητή Αντισυνταγματάρχη  Δημήτριο Μυσίρη, ύστερα από πεισματώδη μάχη και βάλλοντες κατά του εχθρού από τα παράθυρα των οικιών, υποχρέωσαν τον εχθρό να παραδοθεί τις απογευματινές ώρες. Εν τω μεταξύ, ο Αντισυνταγματάρχης Μυσίρης την 11η πρωινή είχε τραυματισθεί, και τη διοίκηση ανέλαβε ο Λοχαγός Δημήτριος Λαμπράκης. Σύμφωνα, με το προσωπικό ημερολόγιο του Αντισυνταγματάρχη Δημητρίου Μυσίρη «συνελήφθησαν 130 αιχμάλωτοι εις Λυκόρραχη, έτεροι 80 περίπου περισυνελέγησαν την επομένη στον Σαραντάπορο, ακόμη 200 κτήνη και άφθονο υλικό, πυρομαχικά και όπλα. Επίσης τρείς πολεμικαί σημαίαι του 8ου Συντάγματος Αλπινιστών». Συνεχίζοντας ο ήρωας της μάχης πιο κάτω αναφέρει: «κατά την επιχείρηση ταύτην, κατά την οποία είχομεν περί τους πενήντα νεκρούς και τραυματίας, οι Αξιωματικοί και οι οπλίται των Λόχων, πλήν ελαχίστων, επιδείξαντο γενναιότητα, θάρρος και ενωτικό πνεύμα. Το ηθικόν πολύ καλό, το οποίον αναπτερώθηκεν περισσότερον μετά αυτήν την ήτταν των Ιταλών και τη σύλληψη  αιχμαλώτων
Σ΄ αυτή την άγνωστη οδομαχία, αλλά τόσο μεγάλη επιτυχία του Στρατού μας, σημαντική συμβολή είχαν και οι κάτοικοι του χωριού. Έδωσαν πληροφορίες για τις θέσεις του εχθρού, ενημέρωσαν τους αμάχους για την επικείμενη επίθεση εντός του οικισμού, βοήθησαν στη σύλληψη των αιχμαλώτων. Ωστόσο, την επιτυχία αμαυρώνει  ένα δυσάρεστο γεγονός, ο θάνατος του συγχωριανού Νικολάου Νούτσου, ίσως του πρώτου θύματος πολίτη του Έπους του '40. Παλιός συμπολεμιστής του Μυσίρη στο  Μικρασιατικό πόλεμο,  δέχθηκε τα πυρά ελεύθερου σκοπευτή μέσα στο σπίτι του την ώρα που πανηγύριζε και ζητωκραύγαζε υπέρ της νίκης του  Στρατού μας.        
Η Μάχη της Λυκόρραχης της 1η Νοεμβρίου 1940 μπορεί να θεωρηθεί η σημαντικότερη επιτυχία του Ελληνικού Στρατού ύστερα από την υποχώρηση των στρατευμάτων μας τις πρώτες ημέρες εισβολής των Ιταλών, με την αντεπίθεση που σχεδίασε, μετά την ανάληψη της διοίκησης του Αποσπάσματος της Πίνδου, ο Διοικητής της 1ης Μεραρχίας Υποστράτηγος Βασίλειος Βραχνός.









Εμφύλιος.
Στη Λυκόρραχη, όπως και στα άλλα χωριά της Κόνιτσας, διαδραματίστηκαν τα γεγονότα του αδελφοκτόνου Εμφυλίου πολέμου της περιόδου 1946-1949, με αποκορύφωμα την εγκατάλειψη του χωριού από το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού. Οι περισσότεροι κάτοικοι κατέφυγαν προς τις πρώην Ανατολικές χώρες, κι οι υπόλοιποι προς τις ασφαλείς περιοχές στο εσωτερικό της χώρας. Αξίζει να αναφέρουμε ως αξιόλογα ιστορικά γεγονότα:
Την 28η Ιουλίου του έτους 1948, στη θέση Πέτρα Μούκα, συνήλθε στο χωριό μας η 4η πολυσυζητημένη ολομέλεια της Κ.Ε. του Κ.Κ.Ε..  
Από την 30η Μαΐου μέχρι τη νύχτα της 2ης Ιουνίου του έτους 1949, στη θέση Πατώματα, διεξήχθη βιβλική μάχη, με την οποία ο Δημοκρατικός Στρατός ολοκλήρωσε την ανακατάληψη του Γράμμου. Ιστορικά η μάχη στα Πατώματα θεωρείται εφάμιλλη σε πείσμα και μαχητικότητα της τρανταχτής επιτυχίας του Εθνικού Στρατού στον Πύργο (Στράτσανη). Τιμώντας τα θύματα του Δημοκρατικού Στρατού αυτής της περιόδου, το Κ.Κ.Ε., σε συνεργασία με τον πρώην Δήμο Μαστοροχωρίων, το έτος 2006 κατασκεύασε στο χωριό Μνημείο. 
Πολιτικοί πρόσφυγες.
Η Λυκόρραχη δοκιμάστηκε σκληρά από τον εμφύλιο πόλεμο της περιόδου 1946-1949, και «πλήρωσε» το τίμημα με αίμα και δάκρυα. Το αίμα είναι των νεκρών και των τραυματιών που χάθηκαν και από τις δυο πλευρές. Το δάκρυ είναι αυτών που έμειναν για να θρηνήσουν τους νεκρούς τους. Είναι ακόμη το δάκρυ «του ζωντανού  χωρισμού» - ο πόνος των οικογενειών που χωρίσθηκαν και των προσφύγων που εγκατέλειψαν την πατρίδα με την υπόσχεση της προσωρινότητας, κι έμειναν στην ξένη γη για περισσότερα από 30 χρόνια. Και ήταν αυτοί οι πρόσφυγες η πλειοψηφία των κατοίκων του χωριού μας.
Προς τιμήν τους, όλα αυτά τα χρόνια κράτησαν και μεταλαμπάδευσαν στα παιδιά τους όλες αυτές τις αξίες  που χαρακτηρίζουν την ύπαρξη του λαού μας και μας προσδίδουν την ελληνική ταυτότητα. Διατήρησαν  τον λαϊκό μας  πολιτισμό, τη γλώσσα μας, την παιδεία μας.  Έμειναν Έλληνες.
Οι επαναπατριζόμενοι πολιτικοί πρόσφυγες αποτέλεσαν σημαντικό έμψυχο κεφάλαιο για την ανάπτυξη του χωριού μας και την Ελλάδα γενικότερα. Αρκετοί από αυτούς επέστρεψαν στην πατρίδα καταξιωμένοι επιστήμονες, και με τις γνώσεις τους πρόσφεραν στην ελληνική πραγματικότητα.

Δεν μπορούμε να παραβλέψουμε τον αγώνα και τις αγωνίες των οικογενειών που έμειναν στο χωριό μετά το πέρας του εμφυλίου, διότι και αυτές βίωσαν τις οδυνηρές συνέπειές του. Πολλές οικογένειες από αυτές που έμειναν πίσω έζησαν το χωρισμό, το ξεκλήρισμα, την ορφάνια. Και πολλά από τα παιδιά που έμειναν μεγάλωσαν σε ιδρύματα


Πολιτιστικά στοιχεία και Αξιοθέατα.

 Η Λυκόρραχη, αντίθετα με μια αρκετά διαδεδομένη πεποίθηση, υπήρξε μαστοροχώρι και διεκδικεί μερίδιο από το πολιτισμό της πέτρας των Μαστοχωρίων. Αυτό επιβεβαιώνεται από την ανεξίτηλη λιθανάγλυφη επιγραφή της εκκλησίας Αγίας Τριάδος στο Ελληνικό Ιωαννίνων, ρυθμού Βασιλικής, αφού σύμφωνα με τα αναγραφόμενα κτίσθηκε το 1801 από μαστόρους της Σέλτσης (Οξυάς) και του Λούψ΄κου (Λυκόρραχης-Κεφαλοχωρίου). Επίσης, σπουδαίοι ντόπιοι χτίστες, οι Νικόλας  Φασούλης και Κωνσταντίνος Τσαντίλας, από το Λούψικο, στα μέσα του 19ου αιώνα μετοίκησαν και εγκαταστάθηκαν ο πρώτος στην Κουνινά Αιγίου και ο δεύτερος στους Παπαδάτες Αγρίνιου, αφήνοντας περίτεχνα έργα.

Η τέχνη της πέτρας και του ξύλου ήταν διαδομένη σε όλα τα χωριά της περιοχής, καθώς η ηπειρωτική γη τους τα πρόσφερε απλόχερα. Τα υλικά αυτά χρησίμευαν στην κατασκευή των σπιτιών τους, των γεφυριών, των καλντεριμιών, αλλά σταδιακά και για επαγγελματική απασχόληση. Ωστόσο, η κυρίως απασχόληση παράμεινε αγροτική και κτηνοτροφική. Οι Λυκορραχίτες αντιστάθηκαν στην άγονη φύση και με αυταπάρνηση δραστηριοποιήθηκαν στην καλλιέργειά της, βελτιώνοντας το βιοτικό τους επίπεδο. Μετά την απελευθέρωση του 1913, οι κάτοικοι αν και απομονωμένοι, διεκδίκησαν με πείσμα τη μικρή ιδιοκτησία, επιδιώκοντας την αυτάρκεια. Έτσι, πριν την έλευση του 2ου Παγκόσμιου Πόλεμου το σιτάρι ήταν το κοινό αγροτικό προϊόν που έσωσε το χωριό από την πείνα της Κατοχής. Μέσα από το μόχθο και τον καθημερινό αγώνα για την επιβίωση αναπτύχθηκαν οι θρησκευτικές και κοινωνικές αξίες της δημόσιας και ιδιωτικής ζωής και κατ΄ επέκταση, μέσα από αυτές, οι αξίες του συναγωνισμού και της συνεργασίας, με σεβασμό πάντοτε στη  λαϊκή παράδοση και το φυσικό περιβάλλον.

Λαογραφία

Το ετήσιο πανηγύρι του χωριού διατηρείται μέχρι και σήμερα, κι είναι άμεσα συνδεδεμένο με την παλιά Λυκόρραχη. Πραγματοποιείται κάθε χρόνο στις 20 Ιουλίου, την ημέρα που γιορτάζει το εξωκκλήσι του Αϊ-Λιά στον παλιό οικισμό. Οι κάτοικοι εκκλησιάζονται εκεί, στις πλαγιές των Κάτω Αρένων, σε ένα τοπίο κατάφυτο και μοναδικό σε φυσικό κάλλος. Ακολουθεί παραδοσιακό γλέντι με ζωντανή μουσική, το οποίο τις απογευματινές και βραδινές ώρες μεταφέρεται στον νέο οικισμό.
Στα πολιτιστικά δρώμενα του Κεφαλοχωρίου τα τελευταία χρόνια ξεχωρίζουν η ίδρυση της Γυναικείας Ομάδας Τραγουδιού, και η λειτουργία του Νεοελληνικού Λαογραφικού Μουσείου.
Οι γυναίκες του χωριού, στα πλαίσια των δραστηριοτήτων του Κέντρου Φροντίδας Οικογένειας, εδώ και μια εικοσαετία περίπου ίδρυσαν και διατηρούν ακόμη Ομάδα Παραδοσιακών Δημοτικών Τραγουδιών: του γάμου, των θρησκευτικών εορτών, του μόχθου της αγροτικής ζωής, και της πονεμένης ξενιτιάς. Παίρνουν μέρος στις πολιτιστικές εκδηλώσεις του χωριού και πέρα απ' αυτό. Κατά καιρούς έχουν ταξιδέψει σ' όλη την Ελλάδα, κι έχουν συμμετάσχει μαζί με πολυφωνικά συγκροτήματα της Ηπείρου σε ζωντανές παρουσιάσεις του παραδοσιακού ηπειρώτικου τραγουδιού.
Τα αδέρφια Δημήτρης και Βασιλική Φασούλη, έχουν ιδρύσει και λειτουργούν στο πατρικό τους σπίτι λαογραφικό μουσείο, όπου εκθέτουν λαογραφικά, αγροτικά, ποιμενικά και πολεμικά αντικείμενα, όπως επίσης και πλούσια βιβλιοθήκη με φωτογραφικά ιστορικά ντοκουμέντα.
Το Μουσείο του Τάκη Φασούλη στη Λυκόραχη



 fasoulis b 07
Ο Δημήτρης Φασούλης στη γωνιά με τα κυνηγετικά κειμήλια της οικογένειας και τα όπλα του πατέρα του, παπα Θωμά Φασούλη που έμεινε στην ιστορία σαν ο καλύτερος κυνηγός της Λυκόραχης.
Ο Δημήτρης(Τάκης) Φασούλης από το χωριό Κεφαλοχώρι Κόνιτσας (Λυκόραχη το έλεγαν παλιότερα και Λούψικο ακόμη πιο παλιά) είναι ένας από εκείνους τους ανθρώπους που η αγάπη για τον τόπο τους δεν περιορίζεται στη θεωρία αλλά γίνεται και πράξη. Στην περίπτωσή του, με την συγκέντρωση στο πατρικό του σπίτι, όλων εκείνων των στοιχείων του υλικού πολιτισμού της περιοχής αλλά και μιας μεγάλης σειράς βιβλίων που αφορούν τη νεότερη ιστορία όχι μόνο την περιοχή των Μαστοροχωρίων που σημαδεύτηκαν από τις μεγάλες μάχες του Εμφυλίου πολέμου αλλά και όλης της Ελλάδας κατά την περίοδο αυτή.

Ο Δημήτρης πάντα ενδιαφέρονταν για τα στοιχεία του παραδοσιακού πολιτισμού του χωριού του και της περιοχής Κόνιτσας, αλλά άρχισε τη συγκέντρωση όταν περί τα τέλη της δεκαετίας του '70, το παλιό χωριό που ήταν χτισμένο στις πλαγιές του βουνού Αρένες και Πέτρα Μούκα μεταφέρθηκε για διάφορους λόγους πιο χαμηλά, κοντά στον κεντρικό δρόμο που περνούσε δίπλα από τον ποταμό Σαραντάπορο. Τότε συνειδητοποίησε ότι η μεγάλη αλλαγή, θα άφηνε κάποια πράγματα που χαρακτήριζαν μέχρι τότε τη ζωή του χωριού να μείνουν στα αζήτητα και σιγά - σιγά να καταστραφούν από το χρόνο και την αχρησία.



 fasoulis b 05
Η κυρά Κούλα ακόμη δουλεύει τον παλιό αργαλειό της στο μουσείο.


Έτσι και αλλιώς, η μεταφορά του χωριού συνέπιπτε με τις μεγάλες αλλαγές στην ελληνική κοινωνία αλλά και στη γεωργία και κάθε τι που ήξερε ο κόσμος μέχρι τότε, ενώ καινούργια αντικείμενα είχαν αρχίσει να πλημμυρίζουν τα σπίτια και τα παλιά εργαλεία να αντικαθίστανται από καινούργια και κυρίως από μηχανές. Έτσι παρατήθηκαν στο παλιό χωριό τα ξύλινα αλέτρια, οι σβάρνες, κάθε άλλο εργαλείο που για την κατασκευή του είχε περάσει από τα χέρια του μάστορα και ως εκ τούτου ήταν και μοναδικό. Και δεν ήταν μόνο τα εργαλεία,ήταν όλα τα έπιπλα που είχαν φτιάξει ντόπιοι πάλι μάστορες καθώς και τα ρούχα και τα εργαλεία που τα κατασκεύαζαν, όπως αργαλειοί, λανάρια, ρόκες, που απηχούσαν την τέχνη και την αισθητική των γυναικών της περιοχής.


Το παλιο χωριό της Λυκόραχης. Η εκκλησία και το σχολείο.
                                                                                                        
fasoulis 10




Οι Λυκοραχιώτες πήραν μαζί τους στο νέο χωριό εκτός από τα απολύτως απαραίτητα του νοικοκυριού πήραν επίσης ότι μπορούσε να μεταφερθεί, κάποια άλλα πολύτιμα καθώς και ότι άλλο θεωρούσαν αναντικατάστατο ή απλά μπορούσε να προσαρμοστεί και να ενταχθεί στους χώρους των καινούργιων σπιτιών που όπως και να είχε, διέφεραν κατά πολύ από τα παραδοσιακά που είχαν μεγαλώσει και ζήσει.Όλα τα άλλα αφέθηκαν να τα λιώσει ο χρόνος στα παρατημένα σπίτια που κι αυτά δεν μπόρεσαν να αντέξουν και άρχισαν σιγά - σιγά να διαλύονται και σήμερα,ελάχιστα έχουν παραμείνει όρθια να θυμίζουν την παλιά εποχή.

Η κτηνοτροφία ήταν η κύρια απασχόληση στη Λυκόραχη και τα κουδούνια στο μουσείο του Τάκη το φανερώνουν.
Όλα αυτά λοιπόν τα στοιχεία που μπορούσαν να μεταφερθούν,βάλθηκε να συγκεντρώνει ο Δημήτρης και με μαγιά όσα βρήκε στο πατρικό του σπίτι, άρχισε να δημιουργεί το«Νεοελληνικό Λαογραφικό Μουσείο - Βιβλιοθήκη» όπως το ονόμασε και σιγά - σιγά κατέλαβε ολόκληρο το σπίτι και την αυλή. Εκεί λοιπόν ο επισκέπτης μπορεί να δει σε ξεχωριστές γωνιές τα αγροτικά εργαλεία,εκείνα του κοπαδιού, της εστίασης καθώς και των χειρόνακτων μικρομαστόρων, όπως τσαγκάρικο, σαμαράδικο,σιδηρουργείο κλπ. Για τη συμπλήρωση της εικόνας της εποχής που όλα αυτά τα παραδοσιακά στοιχεία ήταν στο προσκήνιο της ζωής, ο Δημήτρης άρχισε να συγκεντρώνει φωτογραφίες από ντόπιους και πλανόδιους φωτογράφους αλλά και από άλλους επώνυμους που λόγω των γεγονότων που έγιναν στην περιοχή την δεκαετία του '40. Έτσι δημιούργησε και ένα μεγάλο αρχείο στο οποίο απεικονίζονται σχεδόν όλες οι φάσεις του κύκλου της ζωής των ανθρώπων, ενώ ιδιαίτερο τμήμα αποτελούν οι φωτογραφίες των γεγονότων που έγιναν στην περιοχή καθώς και τα πορτραίτα και οι προσωπικές φωτογραφίες από τους παλαιότερους κατοίκους της περιοχής. Το Μουσείο, όπως προαναφέρθηκε συμπληρώνει μια μεγάλη βιβλιοθήκη με ότι βιβλίο έχει εκδοθεί και αναφέρεται στην περίοδο της Κατοχής, της Αντίστασης και του Εμφυλίου πολέμου ενώ μια μεγάλη βιτρίνα φιλοξενεί την σπουδαία συλλογή του Δημήτρη με αναπτήρες που συγκέντρωσε από τα ταξίδια του σε ολόκληρο τον κόσμο.

Εκείνο όμως που χαρακτηρίζει το Μουσείο του Δημήτρη Φασούλη,είναι τα όπλα, τόσο τα κυνηγετικά,
όσο και αυτά που χρησιμοποιήθηκαν στην Αντίσταση και στον Εμφύλιο καθώς και πολλά άλλα στοιχεία του οπλισμού και των μέσων που χρησιμοποίησαν και οι δυο πλευρές, ήτοι οι αντάρτες και ο στρατός.Όλα αυτά ο Δημήτρης τα συγκέντρωσε από τα δάση και τις κορυφές του Γράμμου που μέχρι πριν από λίγα χρόνια ήταν διάσπαρτα και προσπάθησε με επιτυχία μάλιστα να συμπληρώσει τη συλλογή με άλλα όπλα και μέσα που βρήκε στο Μοναστηράκι κυρίως αλλά και σε άλλα παλαιοπωλεία. Εκείνο δε που ξεχωρίζει, είναι ένα πραγματικό«χωνί», από εκείνα που χρησιμοποιούσαν οι αντάρτες να φωνάζουν τα συνθήματά τους και το οποίο βρήκε σε ένα μαντρί στην περιοχή κάτω από την κορυφή Πέτρα Μούκα όπου είχαν γίνει κάποιες από τις πιο σκληρές μάχες στη διάρκεια του Εμφυλίου.
Όσον αφορά τώρα τη συλλογή των κυνηγετικών όπλων, την οποία φροντίζει και συντηρεί ο σύζυγος της αδερφής του Κούλας, Δημήτρης Φασούλης (Τυροκόμος)και αυτός και ο οποίος είναι από τους καλύτερους κυνηγούς της περιοχής, το σπουδαιότερο κομμάτι είναι το όπλο του παπα Θωμά Φασούλη, πατέρα του Τάκη ο οποίος σαν κυνηγός έγραψε ιστορία στην περιοχή και όλα τα εργαλεία που αυτός χρησιμοποιούσε να γεμίζει τα φυσίγγια του και φροντίζει τα όπλα του. Την συλλογή συμπληρώνει και ένα πλήθος από άλλα όπλα κάθε είδους καθώς και εξαρτήματα και εργαλεία, που χρησιμοποιούσαν οι κυνηγοί της περιοχής.Χαρακτηριστικό δε της φροντίδας που έδινε ο παπα Θωμάς και συνεχίζει ο γαμπρός του για τα κυνηγετικά είναι ότι η μπαρούτη που υπάρχει σε κάποια κουτάκια σαράντα και παραπάνω χρόνων είναι έτοιμη να χρησιμοποιηθεί αλλά για λόγους συναισθηματικούς δεν χαλάει από αυτή ούτε δράμι.

Το Μουσείο είναι ανοιχτό για το κοινό κάθε μέρα και τον επισκέπτη μπορεί να ξεναγήσουν ο Τάκης και η Κούλα που ζουν μόνιμα στο Κεφαλοχώρι καθώς και ο ίδιος ο Δημήτρης που περνάει αρκετό καιρό στο Κεφαλοχώρι που κάθε καλοκαίρι οργανώνει θεματικές εκθέσεις με αντικείμενα του Μουσείου.Για περισσότερες πληροφορίες, όποιος θέλει να επισκεφθεί το Μουσείο μπορεί να απευθυνθεί στα τηλέφωνα: , και.

Αδελφότητα Λυκόρραχης με έδρα την Αθήνα.

Η «Αδελφότητα Λυκόρραχης Κόνιτσας» στην Αθήνα ιδρύθηκε το έτος 1978 από χωριανούς που κατοικούσαν στο λεκανοπέδιο Aττικής, εμπνευσμένους από πατριωτικά   και νοσταλγικά αισθήματα για το χωριό μας. Ήταν τότε, λίγα χρόνια μετά τη μεταπολίτευση, που οι Έλληνες προσπαθούσαν να ανακτήσουν ό,τι στερήθηκαν. Συσπειρώνονται σε σωματεία, συλλόγους και Αδελφότητες. Έτσι, ιδρύεται ο πρώτος φορέας του χωριού σε συλλογικό επίπεδο.
Το πνεύμα αγάπης κι αλληλεγγύης της εποχής είναι διάχυτο στους ιδρυτικούς σκοπούς της  Αδελφότητας: «Η πνευματική και πολιτιστική ανάπτυξη των μελών της. Η επιδίωξη επιτυχίας κοινωνικής αλληλεγγύης ανάμεσα στα μέλη με την ανάπτυξη φιλικών σχέσεων και δεσμών μεταξύ τους. Η συνδρομή και η περίθαλψη με κάθε τρόπο αυτών που έρχονται από την ιδιαίτερη πατρίδα. Η μέριμνα για την πρόοδο και πολιτισμό του χωριού Λυκόρραχη. Η Προσπάθεια και βοήθεια για την πνευματική και κοινωνική ανύψωση της νεολαίας του χωριού μας. Η ηθική και υλική συμπαράσταση σε κάθε μέλος που έχει ανάγκη. Η εκτέλεση κοινωφελών και πολιτιστικών έργων στην ιδιαίτερη πατρίδα το χωριό μας. Η καλλιέργεια σχέσεων με άλλα σωματεία που επιδιώκουν τους ίδιους σκοπούς. Η συγκέντρωση και διατήρηση λαογραφικών στοιχείων σχετικά  με τα ήθη, τα έθιμα και τις λαϊκές εκδηλώσεις της ιδιαίτερης πατρίδας. Η συμμετοχή της αδελφότητας και των μελών της σε προβλήματα κοινού ζωτικού και γενικότερου εθνικού και κοινωνικού ενδιαφέροντος.»
Ως σύμβολο της αδελφότητας επιλέχθηκε  η κεντρική  εκκλησία και  το δένδρο της  (δρύς), που χρησίμευε ως το φυσικό καμπαναριό του χωριού στον παλαιό οικισμό  της Λυκόρραχης.   Η  προσπάθεια να  διατηρήσουμε την καταγωγή μας, αλλά και   το χωριό μας αλησμόνητο, άρχισε μόλις λίγα χρόνια μετά την μεταφορά  του οικισμού στη νέα θέση. Η ονομασία της Αδελφότητας στην Αθήνα, ως αδελφότητα Λυκορραχιτών, αποδεικνύει την  επιθυμία διατήρησης του ονόματος ως συνδετήριου κρίκου με το παρελθόν. Μια επιλογή  που σήμερα επαληθεύεται με τον καλύτερο τρόπο, αφού όλο και περισσότεροι καταφεύγουν στην  ονομασία  «Λυκόρραχη» όταν αναφέρονται στο χωριό μας και την ιστορία του.
Το έργο της Αδελφότητας ήταν ποικίλο. Από τα πρώτα μελήματά της ήταν να βοηθήσει κυρίως στην επανένταξη των πολιτικών προσφύγων στην πατρίδα, αφού η σύσταση της Αδελφότητας συμπίπτει χρονικά με τον επαναπατρισμό μεγάλου αριθμού πολιτικών προσφύγων. Προσπάθησε με διαβήματα και παραστάσεις στην πολιτεία να αναδείξει το στεγαστικό πρόβλημά τους, με την επέκταση του πολεοδομικού σχεδίου του χωριού, ώστε οι επαναπατριζόμενοι ν'αποκτήσουν το δικό τους σπίτι στον τόπο της καταγωγής τους, στο χωριό  που τόσο λαχτάρησαν στην προσφυγιά τους.  Ένα θέμα που ακόμα, ύστερα από τριάντα χρόνια, είναι υπαρκτό. Η Αδελφότητα, συνεργαζόμενη πάντα με τις πρώην κοινοτικές αρχές, προσπάθησε να αναδείξει τα προβλήματα του χωριού με υπομνήματα προς τους εκάστοτε αρμοδίους. Οι ενέργειές της τα πρώτα χρόνια αφορούσαν τις  υποδομές της εγκατάστασης του οικισμού στη νέα θέση: 'Υδρευση, τηλεφωνία, ανέγερση της κεντρικής εκκλησίας του χωριού και τουσχολείου. Οργάνωσε επίσης  εκδηλώσεις με σκοπό να διατηρηθούν οι επαφές των χωριανών στην Αθήνα και να δραστηριοποιηθούν στους σκοπούς του καταστατικού. Συμπαραστάθηκε, στο μέτρο των δυνατοτήτων της, στους κατά καιρούς δοκιμαζόμενους (δεινοπαθούντες) χωριανούς. Εκπροσώπησε επάξια το χωριό μας  στα πατριωτικά συλλογικά  όργανα.
Τιμητικά αναφέρουμε τα ονόματα των ιδρυτικών μελών της Αδελφότητας, με τη σειρά που αναγράφονται στα καταστατικό:  Κων/νος  Φασούλης του Αριστοτέλη, Θωμάς  Σδούκος του Παναγιώτη, Χρυσάνθη Κολωνιάρη του Ηλία, Ηλίας Κολωνιάρης του Μιλτιάδη, Νίκος  Νούτσος του Ιωάννη, Απόστολος Καρανίκας του Γεωργίου,  Φώνη  Καρανίκα του Αποστόλη,  Νίκος Σδούκος του Χρήστου, Κώστας Σδούκος του Χρήστου, Ειρήνη  Σδούκου του Νικολάου,   Αχιλλέας Παππάς του Γεωργίου, Κων/νος Τσίος του Επαμεινώνδα, Γεώργιος Παππάς του Μιχαήλ, Δημήτρης Σδούκος του Αχιλλέα, Θεοδώρα Σδούκου του Αχιλλέα, Ευδοκία  Φασούλη του Βασιλείου, Αχιλλέας  Σδούκος του Χαραλάμπους, Κων/να Σδούκου του Αχιλλέα, Χρυσαυγή Καρανίκα του Κων/νου,  Ελευθερία  Κατσούλα του Γεωργίου, Νίκος  Νούτσος του Πέτρου, Παναγιώτης Φασούλης του Χαραλάμπους, Μιχαήλ Σδούκος του Γεωργίου. 
Τα μέχρι τώρα Διοικητικά Συμβούλια ήταν πρόσωπα διαλεχτά και τους αξίζουν εύσημα και έπαινοι, γιατί όλοι τους, άλλοι περισσότερο κι άλλοι λιγότερο, αλλά πάντοτε με γνώμονα την αγάπη τους για το χωριό μας, κατέβαλαν κάθε δυνατή προσπάθεια να κρατήσουν άσβεστους τους δεσμούς των Λυκορραχιτών της Αθήνας με το χωριό της καταγωγής. Αναφέρουμε  τους μέχρι σήμερα διατελέσαντες Προέδρους των Δ.Σ.: Από τη σύσταση (1978) μέχρι το έτος 1991, ο αείμνηστος Θεοφάνης  Φασούλης  του Αθανασίου. Από έτος 1992 μέχρι το έτος 2003, ο Δημήτριος  Σδούκος  του Παύλου, από έτος 2004 μέχρι το έτος 2007, ο Νικόλαος Φασούλης του Βασιλείου, από το έτος 2008 έως το έτος 2011 ο Σωτήριος Σδούκος του Βασιλείου, κατά το έτος 2012 ο Παναγιώτης Καρκάνης του Νικολάου, κατά το έτος 2013 η Μαρία Ηλιοδρομίτη του Ιωάννη, και από το έτος 2014 η Βασιλική συζ. Γ. Σδούκου, το γένος Νικολάου Καρανίκα.


Η Αδελφότητα Λυκορραχιτών στην Αθήνα, μέσα από το σύντομο ιστορικό της, κάνει   ειδική αναφορά στους κυρίως συντελεστές της  ύπαρξης του χωριού μας μέχρι σήμερα, που είναι δεν άλλοι από τους μονίμους κατοίκους, οι οποίοι, ακλόνητα δεμένοι με το χρόνο,  συνεχίζουν να ζουν στο χωριό μας. Είναι αυτοί που συνδέουν άμεσα το παρόν με το παρελθόν και το μέλλον. Γι' αυτό στηρίζουμε κάθε προσπάθεια προς την κατεύθυνση της αναβάθμισης του χωριού. Στόχοι μας είναι η βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων,  η ανάδειξη της παράδοσης, της αισθητικής του χωριού, και της προστασίαs του περιβάλλοντος.  Σήμερα επιβάλλεται περισσότερο από κάθε άλλη φορά να συσπειρωθούν οι απόδημοι χωριανοί και βοηθήσουν στους  παραπάνω στόχους

Σύλλογος Λυκόρραχης Ιωαννίνων, "Κεφαλόβρυσο"

Ο σύλλογος ιδρύθηκε την 28η Αυγούστου 1980 με την επωνυμία «Σύλλογος Λυκόρραχης - Ιωαννίνων» με έδρα την Θεσσαλονίκη και το διακριτικό τίτλο «ΚΕΦΑΛΟΒΡΥΣΟ». 
Οι κύριοι σκοποί του συλλόγου ήταν να διατηρήσουμε τα έθιμα του τόπου μας και του χωριού μας ειδικότερα. Για αυτό επιλέχθηκε η επωνυμία «ΚΕΦΑΛΟΒΡΥΣΟ» που συμβόλιζε τις άφθονες πηγές κρύων νερών της περιοχής μας.
Ο σύλλογος από την αρχή έριξε το βάρος του στις πολιτιστικές εκδηλώσεις. Τα πρώτα 6-7 χρόνια οργανώθηκαν μεγάλες εκδηλώσεις σε μαγαζιά της Θεσσαλονίκης με μεγάλη συμμετοχή χωριανών και όχι μόνο. Μετά από αυτό, ο σύλλογος οργάνωνε κάθε χρόνο συνεστιάσεις για τους Κεφαλοχωρίτες. Όσο αφορά τις εκδρομές, από την ίδρυση του συλλόγου και μέχρι πριν μερικά χρόνια, διοργανώνονταν κάθε χρόνο μία ή δύο ημερήσιες εκδρομές ανά έτος στην ηπειρωτική Ελλάδα.
Η επικοινωνία του χωριού με την κοινότητα του χωριού μας, το σύλλογο Κεφαλοχωρίου και την «Αδελφότητα Λυκόρραχης» στην Αθήνα υπήρξε τακτική και η συνεργασία συνεχής. Ο σύλλογος ήταν από τους πρώτους που έκανε δωρεά για την πρώτη μεγαφωνική εγκατάσταση του χωριού, με σκοπό την καλύτερη επικοινωνία των κατοίκων του. Επίσης, ο σύλλογος έκανε δωρεά την εγκατάσταση της στάσης των υπεραστικών λεωφορείων στην είσοδο του χωριού καθώς και διάφορες δωρεές για την αποπεράτωση της πλατείας του χωριού.
Κάθε χρόνο υπάρχει συνεργασία με τον σύλλογο του χωριού και την αδελφότητα της Αθήνας για την διάθεση των ημερολογίων. Ειδική μνεία πρέπει να γίνει στην συνεργασία που υπήρξε με την «Αδελφότητα Λυκόρραχης» στην Αθήνα για την έκδοση του επετειακού ημερολογίου του έτους 2008 στο οποίο μπορείτε να βρείτε πλούσιο φωτογραφικό υλικό από τους ξενιτεμένους αδελφούς και συγχωριανούς μας.

Δεν υπάρχουν σχόλια: