Η κρίση έφερε στο φως την ανύπαρκτη παιδεία μας και την εγγενή διχόνοια μας.

Με τον Εμφύλιο και τον έρωτα ως κεντρικό άξονα στο καινούργιο βιβλίο του «Η πιο κρυφή πληγή» που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις «Ικαρος», με τη βαθύτατη επίγνωση της αποτυχίας μας όσον αφορά συμπεριφορές των τελευταίων ετών στην «Υψηλή τέχνη της αποτυχίας», ο συγγραφέας Βαγγέλης Ραπτόπουλος έζησε και ζει Αγανακτισμένους και κρίση απ' όσο εγγύτερα γίνεται και μπορεί.

Για να υπάρξουν ο ωμός τραμπουκισμός και η κτηνωδία ενός τέτοιου πολιτικού εκτρώματος όπως η Χρυσή Αυγή απαιτείται η ανοχή και κάποτε η συναίνεση ενός ευρύτερου κοινωνικού στρώματος

Αγανακτεί με τη θλιβερή υπεροψία και αδιαφορία των κρατούντων, αναγνωρίζει ότι «οι περισσότεροι πνευματικοί άνθρωποι, όπως και το μεγαλύτερο μέρος της κοινωνίας μας, έχουν μεταβληθεί σε κομφορμιστές και ωφελιμιστές του αισχίστου είδους» και μας μιλά για όλα: βιβλίο, κρίση, αλληλεγγύη, Χρυσή Αυγή, την «κυρίαρχη λογοτεχνία των χρόνων της πλασματικής ευδαιμονίας» που «ήταν ψυχαγωγική και επιδερμική», όσο και οι ζωές μας εκείνη την εποχή. Ελπίζοντας ότι «αντίθετα, η λογοτεχνία που θα γεννηθεί στα χρόνια που έρχονται, θα είναι ριζικά διαφορετική». Το σίγουρο πάντως είναι ότι θα πρέπει όλοι μας ν' αλλάξουμε ζωή.

«Η πιο κρυφή πληγή», τελικά, ποια είναι;

Για τον πρωταγωνιστή του ομώνυμου μυθιστορήματός μου: ο ανεκπλήρωτος έρωτάς του. Για την Ελλάδα: ο Εμφύλιος. Από τον τελευταίο κατάγονται η ανάλγητη και παρασιτική, πολιτική και οικονομική ελίτ της χώρας, όσο και η αναξιοκρατία, η αδικία και η γενικευμένη ατιμωρησία που βιώνουμε σήμερα. Και εξαιτίας τους κινδυνεύουμε να κατρακυλήσουμε σε έναν νέο εμφύλιο.

Και το καινούργιο μυθιστόρημα; Πολιτικό, ιστορικό, ερωτικό βιβλίο, θα μπορούσε να λέγεται και «Δεκεμβριανά» έχετε πει, έτσι δεν είναι;

Ναι, γιατί η σύγχρονη ερωτική ιστορία που αφηγούμαι στην «Πιο κρυφή πληγή», έχει ως φόντο της τα Δεκεμβριανά του '44. Πρόκειται για μια ιστορία που αρχίζει στην εποχή της Μεταπολίτευσης και φτάνει έως τις μέρες των Αγανακτισμένων.

Η κρίση μάς γύρισε στα παλιά; Αυτές οι εποχές δεν είναι κεφάλαια που έχουν κλείσει;

Η κρίση διέλυσε σε χρόνο-ρεκόρ τη νεοπλουτίστικη βιτρίνα των τελευταίων χρόνων και τη συλλογική αυταπάτη ότι «γίναμε Ευρώπη». Και η χώρα έρχεται ξανά αντιμέτωπη με τις παλιές, κρυφές πληγές της. Ο άκρατος καταναλωτισμός και τα υλικά αγαθά καμουφλάρισαν, αλλά δεν εξάλειψαν ούτε την κακοδαιμονία ούτε τις παθογένειές μας. Παθογένειες όπως η δυσλειτουργία των εισαγόμενων από το εξωτερικό θεσμών μας, η ανύπαρκτη παιδεία μας και η εγγενής διχόνοια μας - για να αναφέρω μερικές. Ως επί το πλείστον, η ευθύνη βαραίνει την άρχουσα τάξη, γιατί όπως λέει και η παροιμία, «το ψάρι βρωμάει από το κεφάλι». Τις Βιβλιοθήκες και τις Οξφόρδες στην κάθε Αγγλία δεν τις έφτιαξαν οι ανθρακω-ρύχοι, αλλά οι λόρδοι.

Εκτός από το παρελθόν και το παρόν, οι Αγανακτισμένοι, Κίνημα που ξεφούσκωσε. Δεν είσαι από τους παρατηρητές, όλο αυτό το έζησες από κοντά...

Ευτυχώς, έζησα από κοντά το φαινόμενο των Αγανακτισμένων. Ηταν μια στιγμή αφύπνισης των λαϊκών μαζών, μετά μια μακρά περίοδο ιδιώτευσης. Και μου προκάλεσε αλγεινή εντύπωση η ενορχηστρωμένη επίθεση εναντίον του φαινομένου, καθώς και η μεθοδική συκοφάντησή του από τα καθεστωτικά Μέσα Ενημέρωσης. Η απαξιωτική στάση ορισμένων ΜΜΕ μού έκανε τους Αγανακτισμένους τόσο συμπαθείς, ώστε τους αφιέρωσα πολλές σελίδες στα δύο τελευταία μου βιβλία. Ενα εκτενές ρεπορτάζ στην «Υψηλή τέχνη της αποτυχίας» και αρκετές από τις καταληκτικές και φορτισμένες δραματουργικά σελίδες στην «Πιο κρυφή πληγή».

Βρίσκεις απαραίτητη την Ιστορία για να ερμηνεύσουμε σήμερα το παρόν; Και εν τοιαύτη περιπτώσει, μέσα σε τόση σύγχυση τι ακριβώς μπορεί να κάνει η λογοτεχνία;

Η κυρίαρχη λογοτεχνία των χρόνων της πλασματικής ευδαιμονίας ήταν ψυχαγωγική και επιδερμική, όσο και οι ζωές μας εκείνη την περίοδο. Αντίθετα, η λογοτεχνία που θα γεννηθεί στα χρόνια που έρχονται, θα είναι ριζικά διαφορετική και θα παίζει έναν άλλο ρόλο: παρηγορητικό και εμψυχωτικό. Κάτι που ισχύει για όλες τις τέχνες.

Πνευματικοί άνθρωποι, σιωπή, ΕΚΕΒΙ... Ολα έχουν γίνει ένα κουβάρι, γιατί;

Οι περισσότεροι πνευματικοί άνθρωποι, όπως και το μεγαλύτερο μέρος της κοινωνίας μας, έχουν μεταβληθεί σε κομφορμιστές και ωφελιμιστές του αισχίστου είδους. Οσο για τους λίγους εκείνους που έχουν να πουν κάτι όντως αντίθετο με την καθεστωτική ιδεολογία, είτε φιμώνονται είτε τους δίνεται ο λόγος, ταυτόχρονα με εκατοντάδες άλλους, ώστε η φωνή τους να χάνεται μες στην οχλαγωγία.

Αλλά και οι μεγάλες λέξεις φτάνουν να σηματοδοτούν πια το αντίθετό τους: πατρίδα, πατριωτισμός, Χρυσή Αυγή...

Η Χρυσή Αυγή φαίνεται σαν καινούργιο φρούτο που ήρθε από το πουθενά. Κι όμως, γεννήθηκε από το αυταπόδεικτο γεγονός ότι τα δύο κόμματα εξουσίας έκαναν και κάνουν πλημμελώς τη δουλειά τους. Γι' αυτό και, κατ' ουσίαν, φασίστες δεν είναι μόνο τα μέλη της εν λόγω συμμορίας ή οι οπαδοί και οι ψηφοφόροι τους, αλλά και ένα μεγάλο κομμάτι από τους ψηφοφόρους άλλων κομμάτων. Για να υπάρξουν ο ωμός τραμπουκισμός και η κτηνωδία ενός τέτοιου πολιτικού εκτρώματος απαιτείται η ανοχή και κάποτε η συναίνεση ενός πολύ ευρύτερου κοινωνικού στρώματος.

«Η υψηλή τέχνη της αποτυχίας» και ξαναπιάνουμε τα πράγματα απ' την αρχή;

Μετά μια δεκαετία (και περισσότερο) υστερικής επιδίωξης της επιτυχίας, με βασικό συστατικό της το χρήμα, η Ελλάδα συνειδητοποιεί την ολοσχερή αποτυχία της. Χαίρομαι, αν μη τι άλλο, για το γεγονός ότι όλ' αυτά τα χρόνια δεν ήμουν ο επιτυχημένος νεοέλληνας συγγραφέας. Τις δύο αυτές όψεις αποτυχίας, την προσωπική μου αλλά και τη συλλογική, περιγράφει το ομώνυμο περσινό βιβλίο μου και ελπίζω να το κάνει... επιτυχημένα.

Εκείνο που περισσότερο απ' όλα σ' αγανακτεί;

Η θλιβερή υπεροψία των κρατούντων και η απαράδεκτη αδιαφορία τους για το γεγονός ότι οι μη-προνομιούχοι συνθλίβονται όχι τόσο λόγω της κρίσης, όσο εξαιτίας της διαχείρισής της από τους πρώτους. Νομίζουν, οι δυστυχείς, ότι θα βγουν κερδισμένοι και θα ικανοποιήσουν την απληστία τους, αλλά στο τέλος θα πληρώσουμε όλοι, από κοινού, τον λογαριασμό. Αυτό είναι το τραγικότερο όλων.

Εν τέλει η κρίση μάς έκανε αλληλέγγυους ή ξύπνησε τον πιο σκοτεινό εαυτό μας;

Ευτυχώς ή δυστυχώς, το καλό και το κακό είναι πάντα δίδυμα.

Ν' αλλάξουμε τη ζωή;

Ετσι κι αλλιώς, από μέρα σε μέρα, η ζωή μας πηγαίνει από το κακό στο χειρότερο. Οπότε, το να παλέψουμε για να την αλλάξουμε θα είναι από δω και μπρος μονόδρομος.

ΕΛΕΝΗ ΓΚΙΚΑ

www.ethnos.gr